از عجائب صفات على عليه السلام اين است كه بين علم و عمل و بين شمشير و قلم جمع كرده، فصاحت و بلاغت را در اسرار جنگ بيان فرموده و تاءليفات على عليه السلام موجب شهرت جهانى او گشته است.كمتر انسان با سوادى در جهان بشريت هست كه اهل مطالعه باشد و على را نشناسد.كلمات گهربارش چون شمشير خونريزش صف بسته، فصاحت و بلاغتش چون هيبت و صلابتش لرزاننده بود، اميرالمؤمنين اوّلين كسى است كه به تاءليف پرداخت و پس از او سلمان فارسى و ابوذر غفارى و اسبغ بن نباته و عبداللّه بن ابى رافع به تاءليف كتب اسلامى پرداختند.تاءليفات حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام بنابر آنچه در كتب تاريخ آمده است، مانند:
1 قرآن مجيد بر ترتيب نزول آيات
كه كامل ترين و صحيح ترين نسخه آن به خط كوفى حضور امام زمان است كه به وراثت به دست امام على عليه السلام سپرده شده و غالب مورّخين از آن نام برده اند.سليم بن قيس مى گويد:امام على عليه السلام فرمود:هيچ آيه اى بر پيامبر صلّى الله عليه وآله نازل نشده، مگر اينكه آن را براى من مى خواند و من با خطّ خود آن را مى نوشتم.او از خدا مى خواست تا آن را به من بفهماند و در حافظه من قرار دهد.و آنگاه كه آيات قرآن را حفظ كردم هيچيك از آنها را فراموش نكرده ام و نيز تاءويل آيات را به من ياد مى داد، من هم آنرا حفظ مى كردم.او براى من مى خواند و من مى نوشتم آنچه را كه خداوند به وى تعليم نموده بود از حلال و حرام، اوامر و نواهى، اطاعت و معصيت، آنچه كه بوده و خواهد بود تا روز قيامت، به من آموخت و من آنرا حفظ كردم و حتّى يك حرف از آنرا فراموش نكرده ام، سپس پيامبر خدا صلّى الله عليه وآله دست بر سينه ام گذاشت و به درگاه خداوند دعا كرد كه قلبم را از علم و فقه و فهم و حكمت و نور سرشار گرداند. (82)
2 نوشته هاى شخصى
كه 60 نوع از علوم قرآن را با ذكر مثال هاى روشن آورده است: (83)
3 جامعه عَلَوى
كتابى است كه بر پوست نوشته شده و طول آن هفتاد ذراع است.مطالب آن را پيغمبر صلّى الله عليه وآله فرموده و حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام آن را نگاشته و اين اولين كتابى است كه در عهد پيغمبر صلّى الله عليه وآله جامع علوم تاءليف گرديد.اين جامعه به منزله نقشه ايست كه براى خلقت و هدايت و ارشاد و تعليم و تربيت و علم به وقايع جهان بشريّت تنظيم شده است. (84)
4 كتاب جَفر
كه از تاءليفات حضرت على عليه السلام و شامل همه علوم است و محقق در كتاب مواقف مى فرمايد:جَفر و جامعه دو كتاب از آثار خطّى امام على مى باشد كه تمام حوادث جهان تا انقراض عالم در آن موجود است. (85)
5 صحيفه علويّه
يا «صحيفة الفرايض» يا «صحيفه كتاب الفرايض» يا «فرايض على عليه السلام» نام كتابى است كه آن حضرت در اصول اخبار و واجبات احكام الهى نگاشته و اكثر اصحاب روايت و ثقات محدّثين آن را خدمت امام محمد باقر و امام جعفر صادق ديده اند. (86)
6 كتاب الزكوة
اين كتاب در زكات گوسفندان و شتران است كه نجاشى از آن نام برده.
7 ابواب فقه
كه على بن ابى رافع از اين كتاب نقل مى كند كه امام على عليه السلام ابواب فقه اسلامى را در آن بيان فرموده است.
8 كتاب الفقه
محمّد بن قيس از اين كتاب نقل مى كند و آن را «فقه محمدى» ناميده كه امام على عليه السلام در آن احكام فقهى را تشريح فرموده است.
9 عهدنامه مالك اشتر
عهدنامه ايست كه براى مالك اشتر، حاكم مصر نوشته است،اين رساله كوچك امّا بسيار بزرگ و با اهميّت، معروف به «سياست نامه علوى» است كه انواع سياست كشوردارى را بيان فرموده و در نهج البلاغه از اصبغ بن نباته روايت شده است.
10 وصيّت نامه
براى محمّد بن حنفيه وصيّت نامه اى تنظيم فرمود كه براى دين و دنياى هر مسلمان مفيد است و راوى آن اصبغ بن نباته است.
11 عجائب احكام
اين كتاب شامل قضايا و پيش آمدهاى عجيب است كه در زمان آن حضرت پيش آمده و يا نزد خلفاى گذشته آورده اند، مشكلاتى كه آنها از قضاوت آن درمانده و به حضرت امير مراجعه كرده اند و عبداللّه بن ابى رافع آنها را جمع آورى كرده است.
12 ودايع امامت
كتابى است شامل ودايع امامت، شامل (دستوالعمل ها، وصيّت نامه ها، هشدارهاى لازم) است كه به ائمه دين يكى بعد از ديگرى انتقال يافته و به ارث رسيده است كه اسرار امامت و وصايت در آن ثبت شده است.در بحارالانوار از ارشاد مفيد و احتجاج طبرى روايت كرده كه حضرت امام صادق عليه السلام مى فرمود:دانستيم غابر و نكت در قلوب و نقر در اسماع و گوشها را، و به درستى كه نزد ماست جفراحمر و جفر ابيض و مصحف فاطمه سلام الله عليها و نزد ماست جامعه كه در آنست جميع آنچه مردم به آن احتياج دارند.پس، از تفسير اين كلمات پرسيدند.حضرت فرمود:امّا غابر، پس علم به آنچه در گذشته واقع شده است، و امّا نكت در قلوب، پس آن الهام استو امّا نقر در گوش ها، سخن ملائكه عليهم السلام است كه كلام ايشان را مى شنويم و شخص ايشان را نمى بينيم،و امّا جَفر اَحمر ظرفى است كه در آن سلاح رسول خدا صلّى الله عليه وآله مى باشد و هرگز خارج نمى شود تا قائم ما اهل بيت قيام كند،و امّا جفر ابيض ظرفى است كه در آن توراتِ موسى و انجيلِ عيسى و زبورِ داود و كتابهاى اوّليّه خداستو امّا مصحف فاطمه سلام الله عليها در آنست آنچه حادث مى شود و پديد مى آيد و اسامى كسانى كه سلطنت مى كنند، تا اينكه قيامت برپا شودو امّا جامعه، پس آن نامه ايست كه طول آن هفتاد ذراع است كه رسول خدا صلّى الله عليه وآله املاء و بيان كرده به دو لب مبارك و على بن ابيطالب عليه السلام به دست مبارك خود آنرا نوشته استدر آنست (به خدا سوگند) جميع آنچه مردم به آن احتياج دارند تا روز قيامت، حتّى اينكه در آن ديه جراحت و زخم و ديه نوع پوست و نصف آن «يعنى پوست صورت باشد، چقدر است و پوست بدن باشد چقدر است».
لطفا منتظر باشید ...
