امررزه مِتُد تحقيق وشيوه هاى استنباط واجتهاد وكشف حقائق در محافل دانشگاهى، روش پراگماتيسمى است «اصالت تجربه و آزمايش».طرفداران اين روش مى گويند:تنها راه كشف حقيقت ها، تجربه و آزمايش است، واگر چيزى با تجربه مادّى كشف نشود، وجود ندارد.در حالى كه بسيارى از واقعيّت ها را نمى شود با تجربه مادّى كشف نمود، پس اصالت تجربه، و پراگماتيسم بگونه مطلق درست نيست، بلكه تنها به عنوان يكى از روش هاى تحقيق پذيرفته شده است كه امام على عليه السلام فرمود:لَيْسَتِ الرَّوِيَّةُ كَالْمُعَايَنَةِ مَعَ الاِْبْصَارِ؛ فَقَدْ تَكْذِبُ الْعُيُونُ اءَهْلَهَا، وَلاَ يَغُشُّ الْعَقْلُ مَنِ اسْتَنْصَحَهُ.(انديشيدن همانند ديدن نيست، زيرا گاهى چشم ها دروغ مى نماياند، امّا آن كس كه از عقل نصيحت خواهد به او خيانت نمى كند.) (198)پس بايد از روش هاى مختلف استفاده كرد:اوّل مشاهده و تجربهدوّم تفكّر و انديشه