روح و ریحان جلد 1

و حديث به معنى كلام هم آمده است كما قال اللّه تعالى : «وَإِذْ أَسَرَّ اْلنَّبِىُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِحَدِيثاً »ملخّص مراد آن است : در وقتى كه حضرت رسول صلي الله عليه و آله به پنهانى فرمود بهبعضى از زنهاى خودش كلامى را .

و جمع حديث احاديث است ، و در قرآن حق تعالى فرموده است : «وَيُعَلِّمُكَ مِن تَأْوِيلِاْلاْءَحَادِيثِ »يعنى معانى آيات و اخبار و احاديث كريمه را خداوند به تو تعليم فرمود ،و آيه «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ »اشاعه و اظهار نعمت عامّه است كه شامل هر چيزمى شود حتى تعليم قرآن و شرايع احكام و نشر مسائل حلال و حرام ، واشاعه اين نعمتكبرى و موهبت عظمى امرى است بزرگ ، و شعار انبياء و مرسلين ، و از لوازم تبليغ و ابلاغاحكام نبيّين .

امّا معنى اصطلاحى كه شايع بين علماء و اصوليّين است و مرحوم ميرزا در« قوانين »فرمود :الحديث ما يَحكى عَن قولِ المَعصُومِ أو فِعْلِهِ اَوْ تَقْريره، يعنى : حديث آن است حكايتاز قول يا فعل يا تقرير معصوم نمايد .

و در اين عصر و اعصار سابقه در نزد شيعه اثناعشريّه و فرقه حقّه حديث آن را گويندكه منتهى به رسول صلي الله عليه و آله گردد از طريق عصمت و طهارت نه آن طريقى كه اهل سنّتو جماعت قائل شده اند ، بعبارةٍ اخرى : حديث آن است كه منصُوص از معصوم بوده باشدو حكايت از كردار و گفتار و رفتار او كند .

در فرق بين «حديث» و «خبر» و معانى هر يك
و خبر را بعضى مرادف با حديث دانسته اند ، و برخى مقابل با انشاء مطلقاً يافته اند ،