درجات نيّت‏ - تفسیر نماز نسخه متنی

درجات نيّت‏

1- گاهى ترس از قهر خدا يا طمع به لطف او انسان را به كارى وادار مى‏كند. چنانكه قرآن در اين مورد مى‏فرمايد: «اُدْعُوهُ خَوْفاً و طَمَعاً»(136) خدا را در هر حال بخوانيد؛ چه حال ترس، چه اميد.

و يا در جاى ديگرى مى‏فرمايد: «يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً»(137) ما را در حال اميد يا ترس مى‏خوانند.

2- مرحله بالاتر آنست كه انسان بخاطر تشكر از الطاف او كارى انجام دهد، گرچه پاداش يا كيفرى از جانب خداوند نباشد. چنانكه حضرت على‏عليه السلام مى‏فرمايد: «لَوْ لَمْ يَتَوَعَّدِ اللَّهُ عَلى‏ مَعْصِيَتِهِ لَكانَ يَجِبُ اَلاَّ يُعْصى‏ شُكْراً لِنِعْمَتِهِ»(138)

اگر خداوند بر معصيتش وعده عذاب نداده بود، بر انسان لازم بود بخاطر تشكر از نعمت‏هاى او نافرمانى او را نكند.

3- مرحله بالاتر، قرب به اوست كه انسان بدون چشمداشتى به بهشت و يا ترسى از دوزخ، خدا را عبادت كند چون تنها او را شايسته بندگى و عبادت مى‏داند.

4- بالاترين مرحله آنست كه عشق به خدا انسان را به كارى وادار كند، چنانكه على‏عليه السلام عشق به مرگ و لقاى خدا، از علاقه طفل به پستان مادر بيشتر مى‏داند و حضرت قاسم فرزند امام حسن مجبتى‏عليهما السلام در كربلا مى‏گويد: مرگ در راه خدا براى من از عسل شيرين‏تر است.

136) سوره اعراف، آيه 56.

137) سوره انبيا، آيه 90

138) نهج‏البلاغه، حكمت 290..