«قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» - تفسیر نماز نسخه متنی

«قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ»

بگو: او خداى يكتاست.

توحيد، اساسى‏ترين اصلِ همه اديان آسمانى است و انبيا آمده‏اند تا آثار شرك و كفر و بت‏پرستى را از ميان بردارند و مردم را بسوى خداى يگانه دعوت كنند.

توحيد، روح و جان همه تعاليم انبياست. نه فقط اعتقادات كه احكام و اخلاق نيز بر محور توحيد استوار است.

توحيد، مرز ميان ايمان و كفر است و ورود به قلعه ايمان بدون پذيرش توحيد ممكن نيست: «قُولُوا لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ تُفْلِحُوا»(240) و «لا اِله اِلاَّ اللّه حِصنى‏ فَمَن دَخَلَ حِصنى‏ اَمِنَ مِنْ عَذابى»(241)

اين سوره شامل خالص‏ترين عقايد توحيدى است، لذا آنرا سوره اخلاص نيز ناميده‏اند. اين سوره، هم عقيده مسيحيت را در مورد تثليت رد مى‏كند، هم شرك يهود را و هم عقيده عرب جاهلى، كه فرشتگان را دختران خدا مى‏پنداشتند.

توحيد، يعنى خالص كردن فكر و عمل از هرگونه شريك و همتايى براى خدا. نه شركِ نظرى و نه رياى عملى. بلكه هم انگيزه و هدف تنها خدا باشد، و هم نفس كار، خدايى و الهى.

«قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» او يكتايى است كه دوّمى ندارد، شبيه و مثل ندارد، جزء و عضو ندارد.

«قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» او معبودى است كه در همه چيز فرد است، لذا بشر از فهم و دركِ ذات او عاجز.

دليل يكتايى او اينكه اگر خداى ديگرى هم بود، او نيز بايد پيامبرانى مى‏فرستاد تا مردم او را بشناسند و اطاعتش كنند!

دليل يكتايى او اينكه همه انسانها در موقع خطر، تنها به يك نقطه متوجه مى‏شوند و دل آنها گواهى مى‏دهد كه تنها يك نقطه است كه در سختى‏ها به انسان اميد مى‏دهد.

دليل يكتايى او، هماهنگى ميان زمين وآسمان، هستى وانسان و ارتباطى دقيق و منظم ميان همه آفريده‏هاست. اگر شما به چند نقاش سفارش تصويرى بدهيد، مثلاً به يكى بگوييد: سر خروس بكشد و ديگرى بدن آن را رسم كند و نقاش سوّمى دُم و پاى خروس را بكشد، وقتى سه نقاشى را كنار هم بگذاريد، ميان سر و تن و پا هماهنگى نيست، يكى بزرگ است و يكى كوچك، يكى خوش رنگ و يكى بدرنگ.

آرى هماهنگى ميان خورشيد و ماه و زمين، آب و باد و خاك، كوه و دشت و دريا و همه اينها با نيازهاى انسان، نشان‏دهنده يكتايى خالق است. انسان اكسيژن مى‏گيرد و كربن پس مى‏دهد و گياهان كربن مى‏گيرند و اكسيژن مى‏سازند تا نياز انسان و ديگر موجودات زنده را برطرف كنند و اين هماهنگى رمز حياتِ انسان و گياه است.

نيازهاى طفل را با محبت والدين جبران مى‏كند و خستگى روز را با خواب شب برطرف مى‏سازد. آب چشم را شور و آب دهان را شيرين آفريده، تا يكى چشم را كه از پى ساخته شده با آب نمك شستشو دهد و يكى غذا را آماده جويدن و هضم كند.

به نوزاد، بجاى فوت كردن، مكيدن ياد داده و قبل از تولّد شير را به سينه مادر آورده است. غذاىِ پرنده آسمان را در لابلاى دندانِ نهنگ دريا قرار داده و روزى همه جانداران را به نحو مطلوب مقدّر كرده است.

در جنگ جمل يك عرب بيابانى از حضرت على‏عليه السلام معناى توحيد را پرسيد، رزمندگان به او اعتراض كردند كه اكنون وقت اين سؤالات نيست. اما حضرت در همان بحبوحه جنگ، توحيد را براى او معنى و تفسير كرد و آنگاه فرمود: ما براى همين معنى با مخالفين مى‏جنگيم.(242)

آرى مبارزه پيروان حق در طول تاريخ بخاطر برافراشتن پرچم توحيد بوده است.

240) بحار، ج 18، ص 202.

241) بحار، ج 3، ص 13.

242) تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 709.