آيا «بسماللّهالرحمنالرحيم» جزء سوره حمد و يك آيه مستقل است؟
گرچه بعضى افراد، بسماللّه را جزء سوره ندانسته و يا قرائت آن را در نماز ترك كردهاند، اما مورد اعتراض مسلمين واقع شدهاند. چنانكه معاويه روزى در نماز بسماللّه را نگفت، مردم به او اعتراض كرده و گفتند «اَسَرَقْتَ اَمْ نَسيتَ؟!» آيه را دزديدى يا فراموش كردى؟(186)
فخر رازى در تفسير خود شانزده دليل مىآورد كه بسماللّه جزء سوره حمد است و آلوسى نيز در تفسير خود اين اعتقاد را دارد. احمدبن حنبل نيز در مُسند خود آورده است كه بسماللّه جزء سوره است.
به اعتقاد اهل بيت رسولاللّه صلواتاللَّهعليهماجمعين، كه صد سال سابقه بر رهبران فقهىِ مذاهب اهل تسنّن دارند و در راه خدا به شهادت رسيده و در قرآن نيز بر عصمت و پاكى آنها تصريح شده است، جمله «بسماللّهالرّحمنالرّحيم» خود آيهاى مستقل و جزء سوره است.
امامان معصومعليهم السلام اصرار داشتند كه در نماز «بسماللّه» را بلند بگويند و امام باقرعليه السلام در مورد كسانى كه آيه بسماللّه را در نماز نمىخواندند و يا جزء سوره نمىشمردند فرمود: «سَرقوا اَكرم آية»(187) بهترين آيه قرآن را به سرقت بردند!
علامه شهيد مطهرى در تفسير سوره حمد، ابنعباس، عاصم، كسائى، ابنعمر، ابنزبير، عطاء، طاووس، فخر رازى و سيوطى را از جمله كسانى معرفى مىكند كه بسماللّه را جزء سوره مىدانستهاند. البتّه در ابتداى سوره برائت (سوره توبه)، بسماللّه نيامده است كه به فرموده حضرت علىعليه السلام بخاطر آن است كه بسماللّه كلمه امان و رحمت است و با اعلام برائت از مشركين سازگار نيست.
186) مستدرك حاكم، ج 3، ص 233.
187) مسند احمد، ج 3، ص 177 و ج 4، ص 85.