درسهاى تربيتى سوره حمد - تفسیر نماز نسخه متنی

درسهاى تربيتى سوره حمد

1- انسان در تلاوت سوره حمد، با «بسم‏اللّه» از غير خدا قطع اميد مى‏كند.

2- با «ربّ العالمين» و «مالك يوم الدّين» احساس مى‏كند كه مربوب و مملوك است.

3- با كلمه «ربّ العالمين» ميان خود و هستى ارتباط برقرار مى‏كند.

4- با «الرّحمن الرّحيم» خود را در سايه لطف گسترده او مى‏بيند.

5 - با «مالكِ يوم‏الدين» غفلتش از قيامت زدوده مى‏شود.

6- با «ايّاك نَعبد» خودخواهى و شهرت‏طلبى را كنار مى‏گذارد.

7- با «ايّاك نستعين» از فكر يارى طلبى از غيرخدا بيرون مى‏رود.

8 - با «انعمتَ عليهم» مى‏فهمد كه تقسيم نعمت‏ها بدست اوست و بايد حسادت را كنار گذاشت، زيرا حسود در واقع از داورى و تقسيم روزى به دست خدا راضى نيست.

9- با «اهدِنا الصّراط المُستقيم» رهسپارى در راه حق را درخواست كند.

10- با «صراط الّذين انعمتَ عليهم» همبستگى خود را با پيروان راه خدا اعلام مى‏دارد.

11- و در نهايت با «غيرالمغضوب عليهم ولا الضّالين» از باطل و اهل باطل بيزارى مى‏جويد.

«بِسم‏اللّه الرّحمن الرّحيم»

در ميان مردم و اقوام مختلف رسم است كه كارهاى مهّم را با نام يكى از بزرگان خويش كه مورد احترام و علاقه آنهاست، شروع مى‏كنند، تا آن كار با ميمنت و مباركى آغاز شود و به انجام رسد.

البتّه هركس بر اساس افكار و عقايد صحيح يا فاسد خود عمل مى‏كند. بعضى با نام بتها و طاغوت‏ها و بعضى با نام و ياد خدا و به دست اولياى خدا كارهاى خود را شروع مى‏كنند. چنانكه امروز رسم شده ساختمان‏هاى مهم را، افراد مهمّ اولين كلنگش را بر زمين مى‏زنند، در جنگ خندق نيز پيامبراكرم براى حفر خندق، اوّلين كلنگ را خود به زمين زدند.

بسم‏اللّه، سرآغاز كتاب وحى است. بسم‏اللّه، نه تنها در ابتداى قرآن بلكه در آغاز تمام كتاب‏هاى آسمانى بوده است. بسم‏اللّه، سرلوحه عمل همه انبيا بوده است. وقتى كشتى حضرت نوح در ميان امواج طوفان به راه افتاد، نوح به ياران خود گفت: سوار شويد كه: «بسم‏اللّه مجريها و مرسيها»(182) حركت و توقف اين كشتى با نام خداست.

حضرت سليمان نيز وقتى ملكه سبا را به سوى خدا دعوت كرد، دعوتنامه خود را با جمله «بسم‏اللّه‏الرحمن الرحيم» آغاز كرد.

حضرت على‏عليه السلام مى‏فرمود: «بسم‏اللّه» مايه بركت كارها و ترك آن موجب نافرجامى امور است.(183)

همچنين به شخصى كه جمله «بسم‏اللّه» را مى‏نوشت فرمود: «جَوِّدها» آنرا نيكو بنويس.(184)

به زبان آوردنِ «بسم‏اللّه» در شروع هر كارى سفارش شده است؛ غذاخوردن، خوابيدن، سوارشدن بر مركب، نكاح و زناشويى و بسيارى از كارهاى ديگر. حتى اگى حيوانى بدونِ گفتن «بسم‏اللّه» ذبح شود مصرف گوشت آن حرام است. و اين رمز آن است كه خوراكِ انسانِ هدفدار و موحّد نيز بايد جهت الهى داشته باشد.

182) سوره هود، آيه 41.

183) بحار، ج 76، ص 385.

184) كنزالعمّال، حديث 29558.