نقش نيّت در مسائل كيفرى
اسلام در مسائل كيفرى نيز براى قصد و نيّت حساب جداگانهاى باز كرده است كه به دو نمونه از آن اشاره مىكنيم:در مورد قتل، حساب كسى كه از روى عمد و قصد كسى را كشته، از حساب كسى كه بدون قصد سبب كشته شدن فردى شده، جداست و هريك حكم جداگانهاى دارد.(139)در سوگند و قسم نيز قرآن مىفرمايد:«لا يُؤاخِذُكُم اللَّه بِالَّلغْوِ فى اَيْمانكم»(140)خداوند شما را بواسطه قسمهاىِ غيرجدّى مؤاخذه نمىكند.لذا اگر كسى سوگندى ياد كند ولى نيّت و قصد جدّى نداشته باشد آن سوگند ارزشى ندارد.معرفت، مقدّمه قصد قربت
بهترين راهِ رسيدن به قصد قربت و نيّت پاك، معرفت و شناخت است.اگر بدانيم محبوبيّت پيداكردن نزد مردم بدست خداست.(141)اگر بدانيم عزّت و قدرت تنها بدست اوست.(142)اگر بدانيم نفع و ضرر ما بدست ديگران نيست.(143)اگر بدانيم كار براى خدا، گاهى دو برابر، گاهى ده برابر و گاهى هفتصد برابر پاداش دارد، براى غير او كار نمىكنيم.اگر بدانيم بالارفتن در جامعه نشانه عظمت نيست، زيرا دودِ روسياه هم بالا مىرود!اگر بدانيم توجّه و نظر مردم به ما ارزشى ندارد، زيرا اگر يك فيل هم در خيابان راه برود همه به او نگاه مىكنند!اگر به خطرات و رسوايىهاى رياكارى توجه داشته باشيم.اگر بدانيم روزى را در پيش داريم كه احدى به فرياد احدى نمىرسد و تنها كسانى نجات مىيابند كه قلب سليم داشته باشند.(144)و اگر بدانيم با نيّت فاسد چه ارزشهايى را از دست مىدهيم،خود را براى انجام كار خالص و با قصد قربت آماده مىكنيم.139) سوره نساء، آيه 92.140) سوره بقره، آيه 225.141) سوره ابراهيم، آيه 37.142) سوره بقره، آيه 165.143) مناجات شعبانيه.144) سوره شعراء، آيه 89.