دعوت به سوى اتحاد - تفسیر نمونه جلد 3

البته آيه دوم در حقيقت بيان قيد و به اصطلاح تخصيص در آيه اول است و آن را مقيد به مقدار توانايى انسان مى‏كند و از آنجا كه ظاهرا در ميان قدما گاهى كلمه" نسخ" بر" تخصيص" اطلاق مى‏شده ممكن است منظور كسانى كه آيه دوم را ناسخ آيه اول دانسته‏اند همان" تخصيص" بوده باشد.

وَ لا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ:

اين جمله در حقيقت هشدارى است به طايفه اوس و خزرج و همه مسلمانان جهان كه به هوش باشند، تنها اسلام آوردن كافى نيست، مهم آن است كه ايمان و اسلام خود را تا واپسين ساعات عمر حفظ كنند، و با روشن ساختن آتش‏هاى خاموش شده كينه‏هاى دوران جاهلى و پيروى از تعصب‏هاى نابخردانه، ايمان و اعمال پاك خود را بر باد ندهند، تا عاقبت و پايان كار آنها به بدبختى نگرايد، لذا با تاكيد مى‏فرمايد:" مراقب باشيد كه از دنيا جز با ايمان و اسلام بيرون نرويد".

دعوت به سوى اتحاد

وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا:

در اين آيه بحث نهايى كه همان" مسئله اتحاد و مبارزه با هر گونه تفرقه" باشد مطرح شده و مى‏فرمايد: همگى به ريسمان الهى چنگ بزنيد، و از هم پراكنده نشويد.

در باره اينكه منظور از" بِحَبْلِ اللَّهِ" (ريسمان الهى) چيست؟ مفسران احتمالات مختلفى ذكر كرده‏اند، بعضى مى‏گويند منظور از آن قرآن است، و بعضى مى‏گويند اسلام، و بعضى ديگر گفته‏اند منظور خاندان پيامبر و ائمه معصومين هستند.

در رواياتى كه از پيامبر (ص) و ائمه اهل بيت نقل شده نيز همين تعبيرات گوناگون ديده مى‏شود، مثلا در تفسير" در المنثور" از پيغمبر اكرم (ص) و در كتاب" معانى الاخبار" از امام سجاد (ع) نقل شده كه فرمودند:" بِحَبْلِ اللَّهِ" قرآن‏