جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد 3

مى‏كنند كه كار شكنى را به خود قبيله خزرج نسبت دهند. و مى‏گويند: نخستين كسى كه با ابو بكر بيعت كرد و كار سعد بن عباده را تباه نمود بشير بن سعد بود و بشير يك چشمش كور [و سست عهد] بوده است.

آنچه در نظر من [ابن ابى الحديد] ثابت شده اين است كه نخست عمر با ابو بكر بيعت كرد و پس از او به ترتيب بشير بن سعد و اسيد بن حضير و ابو عبيدة بن جراح و سالم- وابسته و آزاد كرده ابو حذيفه- بوده‏اند.

زبير بن بكار مى‏گويد: دو مرد از انصار كه از شركت كنندگان در جنگ بدر بودند و آن دو عويم بن ساعده و معن بن عدى هستند ابو بكر و عمر را براى شكستن بيعت سعد بن عباده و به تباهى كشاندن كار او تحريك كردند.

مى‏گويم [ابن ابى الحديد]: اين دو مرد به روزگار زندگى پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) هم از دوستان ابو بكر بودند. البته كينه و دشمنى‏يى كه با سعد بن عباده داشتند و آن را سببى است كه در كتاب القبائل ابو عبيدة معمر بن مثنى آمده به اين موضوع دامن زده است و هر كس مى‏خواهد از آن آگاه شود به آن كتاب مراجعه كند.

عويم بن ساعده همان كسى است كه چون انصار گرد سعد بن عباده جمع شدند به آنان گفت: اى گروه خزرج اگر اين حكومت به جاى آنكه در قريش باشد از شماست دليل بياوريد و به ما نشان دهيد تا ما هم با شما بيعت كنيم و اگر مخصوص ايشان است و به شما ارتباطى ندارد، حكومت را به آنان واگذار كنيد و به خدا سوگند پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) رحلت نفرمود مگر اين كه ما دانستيم ابو بكر خليفه اوست و اين هنگامى بود كه به او فرمان داد با مردم نماز بگزارد. انصار دشنامش دادند و او را بيرون كردند و او شتابان خود را به ابو بكر رساند و تصميم او را براى طلب حكومت استوار ساخت.

اين موضوع را زبير بن بكار همينگونه در كتاب الموفقيات آورده است.

مدائنى و واقدى گفته‏اند: معن بن عدى و عويم بن ساعده با يكديگر براى تحريك ابو بكر و عمر براى به دست آوردن حكومت و برگرداندن آن از انصار اتفاق كردند. مدائنى و واقدى مى‏گويند: معن بن عدى، ابو بكر و عمر را با خشونت و تندى به طرف سقيفه بنى ساعده مى‏كشاند تا پيش از آنكه كار از دست بشود به آن‏