خطبه (59) - جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد 3

و آن را از فضائل على (عليه السلام) شمرده است و در آن چنين گفته است: «اگر شما از كسانى هستيد كه قصد رسيدن به مقام او را داريد اى كاش با عمرو بن عبدود و مرحب به مبارزه پرداخته بوديد و چگونه در جنگهاى احد و خيبر و حنين گريختيد، گريختنهاى پياپى، مگر شما روز عقد برادرى و بيعت گرفتن در غدير حضور نداشتيد كه همگان حاضر بودند و كسى غايب نبود...» همچنين مى‏گويند: مردى سنى با مردى شيعى مجادله داشت، دعواى خود را نزد مردى از اهل ذمه بردند كه در مورد فضيلت دادن يكى از خلفا بر ديگرى هوادار هيچ كدام نبود او براى ايشان اين بيت را خواند: «چه فاصله‏يى است ميان كسى كه در عقيده نسبت به على شك دارد و كسى كه كه مى‏گويد همو خداوند است».

خطبه (59)

[از سخنان آن حضرت (عليه السلام) هنگامى كه خوارج كشته شدند] چون خوارج كشته شدند به على (عليه السلام) گفته شد اى امير المؤمنين قوم همگان كشته شدند، فرمود: «كلا و الله انهم نطف اصلاب الرجال و قرارات النساء» (هرگز به خدا سوگند ايشان نطفه‏هايى در پشت مردان و رحم زنانند...) [در اين خطبه ابن ابى الحديد به تناسب كلمه «قرارات» كه كنايه لطيفى از ارحام است فصلى مشبع در 58 صفحه در باره كنايه و رموز و تعريض با ذكر مثالهاى بسيار از نثر و نظم آورده است كه از مباحث ارزنده ادبى است و چون خارج از موضوع تاريخ است ترجمه نشد. پس از آن مى‏گويد]: خبر دادن على (عليه السلام) در مورد اينكه «خوارج همگى در واقعه نهروان هلاك نشدند و اعتقاد خوارج عقيده‏يى است كه در آينده كسانى كه هنوز آفريده‏