جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد 3

مى‏كند كه على (عليه السلام) پس از سقوط مصر و كشته شدن محمد بن ابى بكر خطبه‏يى ايراد كرد و در آن چنين فرمود: اما بعد، همانا كه خداوند محمد (صلّى الله عليه وآله وسلّم) را بيم دهنده براى همه جهانيان و امين بر قرآن و گواه بر اين امت برانگيخته است و شما گروههاى عرب در آن هنگام در بدترين دين و بدترين خانه و سرزمين بوديد. روى سنگهاى زبر كه زير آن مارهاى كر و خاربن پراكنده بود همچون شتران به زانو درآمده بوديد. آب ناپاك مى‏آشاميديد و خوراك ناپاك مى‏خورديد. خونهاى خود را مى‏ريختيد و فرزندان [دختران‏] خود را مى‏كشتيد و پيوند خويشاوندى خويش را مى‏بريديد و اموال يكديگر را به حرام و بيهوده مى‏خورديد. راههاى شما بيمناك و بتها ميان شما بر پا بود. «و بيشتر آنان به خدا ايمان نمى‏آورند بلكه مشركند». خداى عز و جل بر شما به وجود محمد (صلّى الله عليه وآله وسلّم) منت نهاد و او را كه از خود شما بود به رسالت سوى شما برانگيخت. او به شما كتاب و حكمت و فرائض و سنن را آموخت و به شما به رعايت پيوند خويشاوندى و حفظ خونهايتان و اصلاح ميان يكديگر فرمان داد و مقرر فرمود «كه امانتها را به صاحبش برگردانيد» و به عهد و پيمان وفا كنيد، «و سوگندها را پس از موكد ساختن آن نشكنيد» و اينكه به يكديگر مهربانى و نيكى كنيد و بخشش و رحم، و شما را از غارت و ستم و حسد و ظلم و دشنام دادن به يكديگر و باده نوشى و كم فروشى و كاستن ترازو نهى فرمود و ضمن آنچه از آيات كه بر شما خوانده شد، به شما فرمان داد كه زنا مكنيد و ربا مخوريد و اموال يتيمان را با ستم مخوريد و امانت‏ها را به صاحبانش برگردانيد و