درامور ذهني و در ذهنيات ، هم ثبات مي بينيم و هم تغيير مي بينيم مي خواهيم ببينيم كه اين تغيير واقعاً تا چه حد تغيير در ذهنيات است گاهي مي گوييم ذهنيت ما راجع به چيزي تغيير پيدا كرده است ؛ مثلاً مي گوييد پارسال كه به اين منطقه آمدم ، جاهاي زيادي زمين ساده بود كه ساختمان نشده بود ؛ امسال خيلي از آن جاهايي كه پارسال ساخته نشده بود ساختمان شده است ؛ چقدر در اين مدت در اينجا ساختمان اضافه شده ! افراد معمولي اسم اين را مي گذارند تغيير در ذهنيت و ميگويند ببينيد آن تصوير ذهني كه شما پارسال از اينجا داشتيد حالا عوض شده است امسال كه آمديد تصور ذهني ديگري داريد اما بايد دانست كه تصوير ذهني در اينجا واقعاً عوض نشده ؛ آنچه كه عوض شده خود موضوع شناخت است تصوير ذهني عكس است تصوير ذهني شما بايد به حال خودش مانده باشد تا بتوانيد اين نظر را بدهيد كه پارسال زمينها بدون ساختمان بود و امسال ساختمان شده است اصلاً معناي اين بيان شما كه چقدر در اين مدت اينجا خانه ساخته اند اين است كه تصوير ذهني كه از اين زمين در پارسال داشتيد هنوز بدون خانه در ذهن شما به يادتان مانده و حالا يك تصوير ذهني تازه اي از اين وضع جديد مي گيريد و بعد ذهن شما تصويري را كه پارسال گرفته و هنوز دارد با تصويري كه الان مي گيرد مقايسه مي كند و مي گويد در اين يك سال چقدر اينجا خانه ساخته شده است ! پس اين تغيير كه در تصوير ذهني شما پديد آمده در حقيقت دگرگوني و تغيير در خود تصوير پارسال نيست ؛ بلكه يك تصوير داريد كه به حال خودش هست ؛ تصوير جديدي نيز امسال داريد اين دو تصوير را كه مقايسه مي كنيد نشان دهنده تغيير است تغيير در موضوع شناخت ؛ يعني در وضع زمين ـ اين يك نوع تغيير گاهي هم هست كه تغيير واقعاً در خود تصوير است مثلاً شما پارسال به شهري سفر كرديد چندي در خيابانها و كوچه هاي شهر گشته ايد و با آنها آشنايي پيدا كرده ايد و يك تصوير آشنا از شهر يا منطقه اي از شهر ، با خيابانها و كوچه ها و منزلها و مغازه ها داريد يك سال مي گذرد امسال دوباره به آن شهر مي رويد آن خيابانهاي اصلي و مكانهاي حساس ، يا خانه محل اقامت شما ، دقيق در ذهن شما مانده ولي برخي از تصاوير محو شده است يعني برخي از جاهايي را كه پارسال ديده بوديد و براي شما آشنا بود ، امسال برايتان ناآشنا است بعد از مدتي دقت يادتان مي آيد كه پارسال هم اين اماكن و تصاوير را ديده بوديد اين مسئله زياد پيش مي آيد ديده ايد گاه انسان فكر مي كند فلان خيابان را نمي شناسد ، ولي بعد نشانه اي ميبيند و درمي يابد كه قبلاً به آنجا آمده بوده است ؛ پيش خود مي گويد من قبلاً هم به اينجا آمده بودم ؛ خيال كردم نيامده ام معناي اين رويداد اين است كه بخشي از آن تصوير ذهني كه از وضع شهر از اول در ذهن شما وجود داشت ، محو و پاك شده ؛ حال كه وارد شهر مي شويد ، بخشي از تصويري كه در ذهن شما به يادگار مانده ، نسبت به تصويري كه پارسال داشتيد ، محو شده و تغيير پيدا كرده است گاهي هم مي شود كه تصوير اصلاً عوضي است يعني شما تصويري را از منظره اي داريد و بعد تخيلات شما آمده چيزهايي را به آن اضافه كرده ؛ چيزي را كه مال جاي ديگري بوده ، آورده و در كنار آن گذاشته ؛ يعني تصوير پارسال ، تصوير خالصتري بود ؛ يعني به مرور زمان بخشي از آن محو شده و تخيل شما چيزهايي را كه جزو آن تصوير نبود با آن قاطي كرده است ؛ ولي حالا مي بينيد اين منظره آنطور كه شما در ذهن خود خيال مي كرديد نيست ، بلكه در ذهن شما چيزهايي عوضي به حساب اين منطقه واريز شده است فرض كنيد پارسال به باغي رفته بوديد در آن باغ ساختماني وجود داشت و در مقابل آن نيز استخر آب ساده اي بود ـ از همين استخرهاي ساده اي كه در باغها هست پيش از آن نيز شما به باغ ديگري رفته بوديد كه استخر ساخته شده مجهزي در آن قرار داشت ممكن است به مرور زمان اين دو تصوير در ذهن شما با هم قاطي و مخلوط شود و خيال كنيد آن استخر مرتب را در همين باغ تجسم مي كنيد و اصلاً متوجه نيستيد كه آن استخر مجهز را در جاي ديگر ديده بوديد ، نه در اين باغ وقتي وارد باغ مي شويد مي بينيد آن استخري كه شما خيال مي كرديد ، اينجا نيست ؛ يك مرتبه به ياد مي آوريد كه آن استخر واقعاً اينجا نبود ، بلكه در جاي ديگري قرار داشت بنابراين ، امسال كه شما با يك تصوير ذهني به اين باغ مي رويد ، تصوير ذهني شما از آن كه پارسال پيدا شده بود ، تغيير كرده است تغيير در اين است كه چيزي از جاي ديگري آمده و به آن اضافه شده است تصويرهاي ذهني در ذهن انسان اين گونه تغييرات را با كم شدن ، محو شدن يا اضافه شدن پيدا مي كنند اما اين نوع تغيير چيست ؟ آيا اين نوع تغييري كه در تصوير ذهني شما از باغ پيدا شده ، مربوط به تغييري در خود باغ است ؟ مسلماً نه ؛ زيرا باغ عوض نشده است آنچه عوض شده تصوير ذهني شماست اما اين تصوير چگونه عوض شده است ؟ اين بحث مفصلي دارد كه ما فعلاً نمي خواهيم وارد آن شويم ؛ بلكه قصد داريم بحث را به سوي مقصود معيني ادامه دهيم در مثال اول ، كه قبلاً زمين فاقد خانه اي را ديده بوديد ، و بعد مي بينيد كه خانه هاي زيادي در آن ساخته شده ، تغييري در تصوير ذهني شما از اين زمين به وجود آمد اما اين تغيير تابع يك متغير ديگر است آن متغير خود موضوع شناخت است ؛ يعني خود وضع زمين عوض شده است پس تغيير در تصوير ذهني ، تابعي است از تغيير در خود موضوع خارجي در آن مثال دوم و سوم ، كه تغيير در ذهنيت شماست ـ و باغ و شهر واقعاً فرقي نكرده اند ـ تغييري كه در ذهنيت شما و تصوير ذهني شما پيدا شده تابعي از تغيير در موضوع نيست ؛ بلكه تابع امر ديگري است كه ما بعداً آن را شناسايي مي كنيم فعلاً مي گوييم اين تغيير تابع تغيير در موضوع شناخت نيست
لطفا منتظر باشید ...
