ب. مفهوم سياسى انقلاب - درآمدی بر مبانی فکری انقلاب اسلامی نسخه متنی

ب. مفهوم سياسى انقلاب

به لحاظ سياسى، انقلاب به معناى تغيير نهاد سياسى و نظام و سمبلهاى حاكميت است.(1) بر همين اساس، استن تيلور انقلاب را عبارت از تلاش هايى به منظور تغيير در ساختارها و نهادهاى سياست و تغيير پرسنل رژيم ها و يا سياستهاى حكومتى مى داند كه اين تلاش ها اصولا يك پديده سياسى را شكل مى دهند.(2)

توماس گرين با جمع بندى عقيده اكثريت قريب به اتفاق نويسندگان، انقلاب را عبارت از تغيير در پرسنل، ساختار، اسطوره حاكم و كاركردهاى دولت از طريق روش هاى غيرمجاز مى داند كه اين شيوه هاى غيرمجاز همواره شامل اعمال خشونت و يا تهديد به اعمال خشونت عليه نخبگان سياسى، شهروندان و يا هردوى آنها است.(3)

يك تعريف ديگر از انقلاب در وجه سياسى آن، عبارت است از: تلاش براى كسب قدرت دولت از سوى نيروهاى سياسى كه مخالف علنى نظم اجتماعى موجود به عنوان يك كل (نه صرفاً رژيم موجود) هستند.(4)

بدين ترتيب، اگر بخواهيم يك دسته بندى از كاربرد لفظ انقلاب داشته باشيم، بايد بگوييم در علوم سياسى، انقلاب به چند صورت به كار رفته است; برخى از نظريه پردازان انقلاب، بخصوص نظريه هاى جامعه شناسانه، انقلاب را در قالب مقوله هاى عام تر، مثل خشونت سياسى يا عمل جمعى بررسى مى كنند(5) و مفهومى محدود و غيرمستقل به انقلاب مى بخشند. مثلا رابرت گار، انقلاب را تحت عنوان خشونت سياسى طبقه بندى مى كند و به عنوان «تغييرات سياسى اجتماعى همراه با خشونت» تعريف مى كند.(6)

1. محمدى، پيشين، ص 27.

5. بشيريه، پيشين، پيشگفتار.