اجتناب از گناهان كبيره - احکام جهاد نسخه متنی

اجتناب از گناهان كبيره

پرهيز از محارم الهى مخصوصاً اجتناب از گناهان كبيره كه خداوندبراى هريك وعده آتش داده است از بزرگترين موارد مبارزه با نفس است.بر شخص مسلمان لازم است كه با تمسك جستن به خدا در ترك گناهان كبيره تمام توان و تلاش خود را به كار بندد.

در احاديث شريف آمده است:

1 - امام رضاعليه السلام فرمود:

»من أقرّ بالتوحيد ونفى التشبيه )إلى أن قال:( وأقرّ بالرجعة باليقين واجتنب الكبائر فهو مؤمن حقّاً وهو من شيعتنا أهل البيت«(116).

»هركه به توحيد اقرار كند و تشبيه را نفى كند...« تا اينكه فرمود: »و از روى يقين به رجعت اقرار كند و از گناهان كبيره اجتناب نمايد، او مؤمن حقيقى و از شيعيان ما اهل بيت است.«

2 - امام صادق عليه السلام در حديثى فرمود:

»قد سمّى اللَّه المؤمنين بالعمل الصالح مؤمنين، ولم يسمِّ من ركب الكبائر وما وعد اللَّه عزّ وجلّ عليه النار مؤمنين في قرآن ولا أثر، ولا نُسمّهم بالإيمان بعد ذلك الفعل«(117).

»خداوند مؤمنان را به جهت عمل صالح، مؤمن ناميده است، امّا مرتكب گناهان كبيره و هر گناهى را كه خدا براى آن وعده آتش داده است، در قرآن و اخبار، مؤمن نناميده است، و ما هم بعداز اين كردار او را مؤمن نمى ناميم.«

3 - ابن محبوب مى گويد: با بعضى از اصحاب به امام ابوالحسن عليه السلام نوشتم كه گناهان كبيره چندتاست؟ و چيست؟ امام عليه السلام نوشت:

»الكبائر من اجتنب ما وعد اللَّه عليه النار كفّر عنه سيّئاته إذا كان مؤمناً والسبع الموجبات: قتل النفس الحرام، وعقوق الوالدين، وأكل الربا، والتعرّب بعد الهجرة،وقذف المحصنة، وأكل مال اليتيم، والفرار من الزحف«(118).

»كبائر )گناهانى است كه خدا وعده آتش بر آنها داده است(. و كسى كه اجتناب كند از گناهى كه خدا بر آن وعده آتش داده است، بديهاى او پاك و محو مى شود، اگرمؤمن باشد. و هفت گناهى كه موجب آتش مى شود عبارتنداز: كشتن نفس حرام، عاق والدين، خوردن ربا، باديه نشينى بعداز هجرت به اجتماع مسلمين، متّهم كردن زنان شوهردار، خوردن مال يتيم و فرار از جنگ.«

4 - عبدالعظيم بن عبداللَّه الحسنى مى گويد: امام موسى بن جعفرعليه السلام فرمود:

»دخل عمرو بن عبيد على أبي عبداللَّه عليه السلام فلمّا سلّم وجلس تلا هذه الآية )وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ...( ثمّ أمسك، فقال له أبو عبداللَّه عليه السلام: ما أسكتك؟قال: اُحبّ أن أعرف الكبائر من كتاب اللَّه عزّ وجلّ، فقال: نعم يا عمرو، أكبر الكبائر:الإشراك باللَّه، يقول اللَّه: )مَن يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ (119))، وبعده الأياس من روح اللَّه؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )لاَ يَيْأَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ (120))، ثمّ الأمن من مكر اللَّه؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )فَلاَ يَأْمَنُ مَكْرَ اللَّهِ إِلَّاالْقَوْمُ الْخَاسِرُونَ(121))، ومنها عقوق الوالدين؛ لأنّ اللَّه سبحانه جعل العاقّ جبّاراً شقيّاً.وقتل النفس التي حرّم اللَّه إلّا بالحقّ؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )فَجَزَاؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِداًفِيهَا وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَاباً عَظِيماً(122))، وقذف المحصنة؛ لأنّ اللَّه عزّوجلّ يقول: )لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظيمٌ(123))، وأكل مال اليتيم؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَاراً وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيراً(124))، والفرار من الزحف؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفاً لِقِتَالٍ أَوْمُتَحَيِّزاً إِلى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ(125))، وأكل الربا؛لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )الَّذِينَ يَأْكُلُونَ الرِّبَا لاَ يَقُومُونَ إِلاَّ كَمَا يَقُومُ الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ(126))، والسحر؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَالَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ(127))، والزنا؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )وَمَن يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثَاماً * يُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِ مُهَاناً(128))، واليمين الغموس الفاجرة؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَناً قَلِيلاًأُولئِكَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ (129))، والغلول؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )وَمَن يَغْلُلْ يَأْتِ بِما غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ(130))، ومنع الزكاة المفروضة؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول:)فَتُكْوَى بِهَا جِبَاهُهُمْ وَجُنُوبُهُمْ وَظُهُورُهُمْ(131))، وشهادة الزور وكتمان الشهادة؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ (132))، وشرب الخمر؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ نهى عنها كما نهى عن عبادة الأوثان. وترك الصلاة متعمّداً، أو شيئاً ممّا فرض اللَّه عزّ وجلّ؛لأنّ رسول اللَّه صلى الله عليه وآله قال: من ترك الصلاة متعمّداً فقد برئ من ذمّة اللَّه وذمّة رسوله. ونقض العهد، وقطيعة الرحم؛ لأنّ اللَّه عزّ وجلّ يقول: )لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ(133)). قال:فخرج عمرو وله صراخ من بكائه، وهو يقول: هلك مَن قال برأيه، ونازعكم في الفضل والعلم«(134).

»عمرو بن عبيد خدمت امام صادق عليه السلام رسيد و چون سلام كرد و نشست، اين آيه را تلاوت كرد: »همانها كه از گناهان بزرگ و اعمال زشت دورى مى كنند...«. سپس سكوت كرد. امام صادق عليه السلام به او فرمود: »چرا ساكت شدى؟« گفت: دوست دارم گناهان بزرگ را از قرآن بشناسم. پس حضرت فرمود: آرى اى عمرو! بزرگترين گناهان بزرگ شرك به خداوند است. خداوند مى فرمايد: »هر كس شريكى براى خداقرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام مى گرداند«. بعداز شرك، يأس و نااميدى ازرحمت خداست، زيرا خداوند مى فرمايد: »تنها گروه كافران، از رحمت خدا مأيوس مى شوند«. سپس ايمن بودن از مكر خدا است، زيرا خداوند مى فرمايد: »جززيانكاران، خود را از مكر )و مجازات( خدا ايمن نمى دانند«. همچنين از گناهان بزرگ، عاق والدين شدن است، زيرا خداوند عاق را جبّار شقى قرار داده است. و ازگناهان كبيره، كشتن نفس است كه خداوند حرام كرده مگر به حق، زيرا مى فرمايد:»مجازات او دوزخ است، در حالى كه جاودانه در آن مى ماند؛ و خداوند بر او غضب مى كند؛ و او را از رحمتش دور مى سازد، و عذاب عظيمى براى او آماده ساخته است«. از گناهان كبيره، متّهم كردن زن پاكدامن شوهردار است. خداوند فرموده است: »در دنيا و آخرت از رحمت الهى بدورند و عذاب بزرگى براى آنهاست«. ديگراز گناهان كبيره خوردن مال يتيم است، زيرا درباره آن خداوندمى فرمايد: »آنها تنهاآتش مى خورند، و بزودى در شعله هاى آتش جهنّم مى سوزند«. ديگر از گناهان كبيره، فرار از جنگ است، زيرا خداوند درباره آن فرمود است: »هركه در هنگام جنگ به دشمنان پشت كند، مگر آن كه هدفش كناره گيرى از ميدان براى حمله مجدّد، و يا به قصد پيوستن به گروهى )از مجاهدان( بوده باشد، )چنين كسى( به غضب خداگرفتار خواهد شد؛ و جايگاه او جهنّم است، و چه بد سرانجامى است«. همچنين ازگناهان كبيره، رباخواريست، درباره آن خداوند فرموده است: »آنان كه ربامى خورند )در قيامت( برنمى خيزند مگر مانند كسى كه بر اثر تماس شيطان ديوانه شده«. ديگر از گناهان كبيره، سحر و افسونگرى است. زيرا خداوند درباره آن مى فرمايد: »ومسلّماً مى دانستند هر كس خريدار اين گونه متاع )سحر( باشد، درآخرت بهره اى نخواهد داشت«. زنا نيز از گناهان كبيره است و خداوند درباره آن گفته است: »... و هر كس چنين كند )زنا كند( مجازات سختى خواهد ديد. عذاب او درقيامت مضاعف مى گردد، و هميشه با خوارى در آن خواهد ماند«. ديگر از كبائر،سوگند دروغ و نادرست است كه درباره آن خداوند مى فرمايد: »كسانيكه پيمان الهى و سوگندهاى خود را به بهاى ناچيزى مى فروشند، آنها بهره اى در آخرت نخواهندداشت«. از گناهان كبيره، خيانت است، زيرا خداوند مى فرمايد: »و هر كس خيانت كند، روز رستاخيز، آنچه را در آن خيانت كرده، با خود )به صحنه محشر(مى آورد...«. از گناهان كبيره خوددارى كردن از پرداخت زكات واجب است زيراخداوند مى فرمايد: »پس پيشانيها و پهلوها و پشت هاى ايشان به آتش دوزخ داغ گذارده مى شود«. همچنين شهادت دروغ دادن، و كتمان كردن شهادت حق نيز ازگناهان كبيره است، زيرا درباره آن خداوند فرموده است: »و هر كس آن را كتمان كند، قلبش گنهكار است«. از گناهان كبيره شراب خوردن است زيرا خداوند از آن نهى كرده است چنانكه از پرستيدن بت نهى كرده است. و از جمله كبائر، ترك عمدى نمازاست و ترك عمدى هر عملى كه خداوند واجب كرده است. پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله فرمود:هركه نماز را از روى عمد ترك كند، از خدا و رسول خدا بيزارى جسته است. ازگناهان كبيره شكستن پيمان و قطع نمودن رحم است زيرا خداوند فرمود: »براى آنان لعنت است و منزل و جايگاه بد«. امام مى فرمايد: عمرو بن عبيد از خدمت حضرت صادق بيرون رفت در حاليكه صداى گريه اش بلند بود و مى گفت: هلاك شد هركه به رأى خود سخن گفت و با شما اهل بيت در فضيلت و علم منازعه كرد.«

5 - ابوبصير مى گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم كه مى فرمود:

»لا واللَّه لا يقبل اللَّه شيئاً من طاعته على الاصرار على شي ء من معاصيه«(135).

»به خدا قسم! خداوند چيزى از طاعت خود را با اصرار و ادامه به چيزى ازمعصيت خود قبول نمى كند.«

6 - امام صادق فرمود:

»قال رسول اللَّه صلى الله عليه وآله من علامات الشقاء: جمود العين، وقسوة القلب، وشدّة الحرص في طلب الدنيا، والاصرار على الذنب«(136).

»پيامبر خدا فرمود: از علامتهاى شقاوت است، خشكى چشم، ]يعنى: گريه نكردن از خوف خدا[ قساوت قلب، شدّت حرص در طلب دنيا و اصرار بر گناهان.«

7 - باز هم امام صادق عليه السلام فرمود:

»لا صغيرة مع الإصرار، ولا كبيرة مع الاستغفار«(137).

»با اصرار، صغيره اى نيست و با استغفار، كبيره اى نيست.«

8 - امام باقرعليه السلام درباره قول خداوند: )وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ(138)) فرمود:

»الإصرار أن يذنب الذنب فلايستغفر اللَّه، ولايحدّث نفسه بالتوبة فذلك الإصرار«(139).

»اصرار اين است كه انسان گناه كند و از خدا استغفار نكند و بخاطرش هم نياوردكه توبه كند. پس اين اصرار به گناه است.«