حكم سلاحهاى جنگى - احکام جهاد نسخه متنی

حكم سلاحهاى جنگى

قرآن كريم :

1 - )هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِن دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَاظَنَنتُمْ أَن يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُم مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُم مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُم بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ(416)).

»او كسى است كه كافران اهل كتاب را در نخستين برخورد با مسلمانان ازخانه هاى شان بيرون راند، گمان نمى كرديد آنان خارج شوند، و خودشان نيز گمان مى كردند كه دژهاى محكم شان آنها را از عذاب الهى مانع مى شود، امّا خداوند از آنجاكه گمان نمى كردند به سراغشان آمد، و در دلهاى شان ترس و وحشت افكند، به گونه اى كه خانه هاى خود را با دست خويش و با دست مؤمنان ويران مى كردند. پس عبرت بگيريد اى صاحبان چشم و بصيرت!«

2 - )مَا قَطَعْتُم مِن لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ(417)).

»هر درخت با ارزش نخل را قطع كرديد يا آن را به حال خود واگذاشتيد، همه به فرمان خدا بود و براى اين بود كه فاسقان را خوار و رسوا كند.«

3 - )فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّاً بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لاَنتَصَرَ مِنْهُمْ وَلكِن لِيَبْلُوَا بَعْضَكُم بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ(418)).

»و هنگاميكه با كافران )جنايت پيشه( در ميدان جنگ روبرو شديد، گردنهايشان را بزنيد، تا به اندازه كافى دشمن را درهم بكوبيد، دراين هنگام اسيران را محكم ببنديد، پس يا بر آنان منّت گذاريد )و آزادشان كنيد( يا در برابر آزادى از آنان فديه ]غرامت [ بگيريد تا جنگ بار سنگين خود را بر زمين گذارد. و اگر خدا مى خواست خودش آنها را مجازات مى كرد، امّا مى خواهد بعضى از شما را با بعضى ديگر بيازمايدو كسانيكه در راه خدا كشته شدند خداوند هرگز اعمالشان را از بين نمى برد.«

از اين آيات مباركه استفاده مى كنيم كه در جنگ مى توان از انواع سلاحهايى كه با آنها مى توان پيروزى را بدست آورد، استفاده كرد همچون:تخريب قلعه ها، قطع درختان و گردن زدن و اسير كردن.

4 - )وَلاَ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا وَادْعُوهُ خَوْفاً وَطَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ(419)).

»و در زمين پس از اصلاح آن فساد نكنيد، و او را بابيم و اميد بخوانيد، زيرارحمت خداوند به نيكوكاران نزديك است.«

اين آيه نشان مى دهد كه فساد كردن در زمين حرام است و مى توانيم ازآن استفاده كنيم كه استخدام سلاحهاى تباه كننده زمين مانند سلاحهاى كشتار جمعى حرام است.

حديث شريف :

1 - امام صادق عليه السلام فرمود:

»كان رسول اللَّه صلى الله عليه وآله إذا أراد أن يبعث سريّة دعاهم فأجلسهم بين يديه ثمّ يقول:سيروا بسم اللَّه وباللَّه وفي سبيل اللَّه وعلى ملّة رسول اللَّه، لا تغلوا ولا تمثّلوا ولا تغدرواولا تقتلوا شيخاً فانياً ولا صبيّاً ولا امرأة ولا تقطعوا شجراً إلّا أن تضطرّوا إليها، وأيمارجل من أدنى المسلمين أو أفضلهم نظر إلى أحد من المشركين فهو جار حتى يسمع كلام اللَّه، فإن تبعكم فأخوكم في الدين، وإن أبى فأبلغوه مأمنه، واستعينوا باللَّه«(420).

»وقتى پيامبر خدا گروهى را براى جنگ اعزام مى كرد، آنان را فرامى خواند و آنان در برابر حضرت مى نشستند. سپس مى فرمود: بنام خدا و به يارى خدا و در راه خداوبراساس دين رسول خدا حركت كنيد، كينه جويى نكنيد، مثله ننماييد، عهد شكنى نكنيد، كهنسال، كودك و زن را نكشيد، درختان را -مگر در ضرورت- قطع نكنيد.هريك از مسلمين، از پائين مرتبه ترين تا بالا مرتبه ترين آنان، اگر به مشركى نگاه كندو به او پناه بدهد او در پناه شما خواهد بود تا كلام خدا را بشنود، پس چنانچه او ازشما تبعيّت كرد، برادر دينى شما است و اگر امتناع ورزيد او را به مكان امنى برسانيد، و از خدا كمك بخواهيد.«

2 - عباد بن صهيب مى گويد: شنيدم امام صادق عليه السلام مى فرمود:

»ما بيّت رسول اللَّه صلى الله عليه وآله عدوّاً قطّ ليلاً ]أي لم يهاجمهم في الليل [«(421).

»پيامبر خدا هيچگاه بر دشمن، شبانه حمله نكرد.«

3 - حضرت على عليه السلام فرمود:

»نهى رسول اللَّه صلى الله عليه وآله أن يلقى السمّ في بلاد المشركين«(422).

»پيامبر خداصلى الله عليه وآله نهى كرد از اينكه در بلاد مشركين زهر افكنده شود.«

4 - حفص بن غياث مى گويد: از امام صادق عليه السلام پرسيدم كه آيا جايزاست در شهر جنگى، آب را بر آنها فرستاد يا آتش زده شود يا با منجنيق آتش شليك گردد تا افرادى كشته شوند كه در ميان آنان زنان، كودكان،كهنسالان، اسراى مسلمين و تاجران وجود دارند؟ فرمود:

»يفعل ذلك بهم ولا يمسك عنهم لهؤلاء ولا دية عليهم للمسلمين ولا كفّارة«الحديث(423).

»اين رفتار با آنان مى شود، و بخاطر وجود افراد يادشده، از آنان دست نگهداشته نمى شود، ديه و كفاره هم ندارد.«

5 - امام صادق، از پدرش، از پدرانش نقل مى كند كه پيامبر خداصلى الله عليه وآله فرمود:

»اقتلوا المشركين واستحيوا شيوخهم وصبيانهم«(424).

»مشركان را بكشيد امّا پيران و كودكان آنان را زنده نگهداريد.«

تفصيل احكام :

1 - به كار بردن همه سلاحهايى كه بوسيله آنها مى توان پيروزى بدست آورد، جايز است مگر مواردى كه استثنا شده است.

2 - از سلاح بايد به همان اندازه استفاده شود كه پيروزى، با كمترين مقدار ممكن از ويرانى و كشتار، تحقّق يابد.

3 - از سلاحهايى كه زمين را به تباهى بكشاند يا بى گناهان را نابود كند،استفاده نمى شود، و از سلاحهاى كشتار جمعى مانند اسلحه اتمى وبيولوژيك و شيميايى بايد پرهيز شود مگر در هنگام ضرورت، ماننداينكه:

الف - دشمن از آن سلاحها استفاده كند.

ب - استفاده نكردن از آن سلاحها، باعث ضرر و فساد بيشترى شودومسلمانان چاره اى جز استفاده از اين سلاحها را نداشته باشند.

4 - محاصره اقتصادى دشمن، بستن راههاى كمك رسانى و درهم كوبيدن دژها وقلعه هاى دشمن با توپخانه و غيره، مانعى ندارد درصورتيكه موجب پيروزى شود.

5 - تا جايى كه امكان دارد از قطع درختان و آتش زدن مزارع اجتناب گردد.

6 - افراد غير نظامى مانند پيرمردان، زنان، كودكان، ديوانگان و كسانيكه براى عبادت به قلّه هاى كوهها پناه برده اند، كشته نمى شوند.

7 - اگر دشمن از زنان، كودكان و اسراى مسلمان به عنوان سپر انسانى استفاده كند از كشتن آنان صرف نظر مى شود، مگر در صورت ضرورت مانند شدّت يافتن جنگ و توقّف پيروزى بر دشمن بر زدن آنان. معيار كلّى اين است كه ميزان ضرورت در هر جنگى نسبت به حجم تلفات و فوايدپيروزى، محاسبه وارزيابى شود.

8 - برخى از فقها گفته اند: اگر در هنگام ضرورت، اسيران مسلمان كشته شوند، تنها كفاره واجب است نه ديه. ولى اگر عكس آن گفته شود بهتراست، دراين صورت ديه از بيت المال پرداخت مى گردد.

9 - اگر در ميان صفوف دشمن، از زنان، پيرمردان و كودكان به عنوان جنگجو استفاده شود، از كشتن آنان جلوگيرى نمى شود.

10 - فقها گفته اند: مثله كردن دشمن مانند بريدن بينى و گوش جايزنيست.

11 - به كار بردن فريب و نيرنگ در جنگ جايز است مثل اينكه درسخن يا عمل چيزى اظهار شود كه دشمن را گمراه كند و چيزى رابرخلاف واقع نشان دهد تا بطور غافلگيرانه مورد حمله واقع شود.