سپس از تفكر در ميزان و پراكنده شدن نامه هاى اعمال به سمت چپ و راست غافل مباش چه مردم پس از سوال سه دسته مىشوند:1 - دسته اى كه حسنه اى ندارند، گردن سياهى از آتش بيرون مىآيد و مانند پرنده كه دانه را مىچيند آنهارا بر ميگرد و به دور آنها مىپيچد و در آتش مىاندازد، و آتش آنهارا مىبلعد، اينان را شقاوتمندانى اعلام مىكنند كه پس از اين سعادتى براى آنهانيست.2 - دسته اى كه هيچ گناه يمرتكب نشده اند، ندا كننده اى ندا مىدهد كه در همه حالات خدا را سپاسگزار بوده اند برخيزند، انان بر مىخيزند و روانه بهشت مىشوند سپس با نمازگزاران در نيمه شب و همچنين با كسانى كه تجارت و داد و ستد آنان را از ذكر خدا باز نداشته همين رفتار را انجام مىدهند و اعلام مىشود كه اينان سعادتمندانى هستند كه پس از اين دچار شقاوتى نخواهند شد.3 - يان دسته كه اكثريت را تشكيل مىدهد كسانى هستند كه اعمال خوب و بد را به هم آميخته و انجام داده اند، ممكن است اعمال آنان بر آنها پوشيده باشد، ليكن بر خدا پوشيده نيست كه ايا حسنات آنها غلبه دارد يا سيئات آنها و خداوند لازم مىداند حقيقت امر را به آنها بشناساند تا فضل و بخشندگى او به هنگام عفو، و عدل و داد او به هنگام عقاب آشكار شود از اين رو صحيفه هها و نامه هاى اعمال كه مشتمل بر حسنات و سيئات است بخش مىشود، و ميزان (ترازو) نصب مىگردد، و چشمها به سوى نامه ها دوخته مىوشد كه در سمت راست هر كس مىافتند يا در مست چپ، سپس به زبانه ترازو خيره مىشوندكه با طرف حسنات مايل مىشود يا به طرف سيئات، و اين حالتى بس هولناك است كه عقل خلايق در آن حيران مىماند پيامبر خدا صلّى الله عليه وآله درباره قيامت فرموده است: آن روزى است كه در آن خداوند متعال آدم را ندا مىكند كه: اى آدم برخيز و گروههاى دوزخى را روانه كن، آدم مىگويد: دوزخيان چند گروهند؟ مىفرمايد، از هر هزار تن نهصد و نود و نه تن در آتش و يكى در بهشت است، صحابه چون اين را شنيدند نوميد گرديدند به طورى كه ديگر خندان ديده نشدند و هنگامى كه پيامبر صلّى الله عليه وآله اين حالت را از اصحاب مشاهده كرد فرمود: «كار كنيد و شاد باشيد سوگند به آن كه جان محمد در قبضه قدرت اوست با شما دو مخلوق (جهنمى) است كه هرگز با كسى نباشند جز اين كه او را زياد گردانند علاوه بر آنچه از آدميزادگانو ابليس زادگان هلاك مىشوند» عرض كردند: «اى پيامبر خدا آن دو خلق كيانند؟ فرمود: ياجوج و ماءجوج پس اندوه صحابه بر طرف شد، سپس فرمود: كار كنيد و شاد باشيد، سوگندبه آن كه جان محمد بهدست اوست روز قيامت شما رد ميان مردم مانند خالى در پهلوى شتر يا نشانى در پاى چهارپايان هستيد»(762)