درسى اجتماعى از يك آيه
روزى امام حسن عليه السلام از محلى عبور مى كرد، چشمش به جوانى افتاد كه قاه قاه مى خنديد، نزد جوانرفت و فرمود، اى جوان ، آيا شنيده اى كه در روز قيامت ، همه مردم وارد دوزخ مى شوند ؟جوان گفت : آرى
شنيده ام و دانسته ام . امام حسن عليه السلام فرمود، از كجا شنيده اى و دانسته اى ؟آن جوان جواب داد:از اينكه خداوند در قرآن مى فرمايد:و ان منكم الا واردها كان على ربك حتما مقضيا .همه شما (بدون استثناء) وارد جهنم مى شويد، اين امرى است حتمى و فرمانى است قطعى از ناحيه
پروردگارتان (كه بعضى آن را مربوط به پل صراط مى دانند).امام حسن عليه السلام فرمود:آيا تو اطمينان دارى كه از آن افرادى نيستى كه تو را در جهنم نگه دارند ؟جوان پاسخ داد: نه ، چنين
اطمينانى ندارم . امام حسن عليه السلام فرمود: پس كسى كه نمى داند بهشتى است يا جهنمى اين گونه نمى
خندد (و همه دهان را براى خنديدن نمى گشايد). آن جوان از اين نصيحت دلسوزانه امام حسن عليه السلام پند
گرفت و بعد از آن روز ديگر آن جوان را خندان نديد. (81)
تعليم و تعلم قرآن
قال رسول الله صلى الله عليه و آله :O ان هذا القرآن مادبه الله . فتعطموا مادبته ما استعطعتم .تفسير الامام / 60 و محمع البيان 1/16 و جامع الاخبار/ 47 و تفسير ابى الفتوح 1/11O اين قرآن ضيافت خداوند است پس بياموزيد ضيافتش را چندانكه توانيد.قال رسول الله صلى الله عليه و آله :O تعلموا القرآن و علموه الناس .جامع الاحاديث /67O قرآن را فراگيريد، و آن را به مردم بياموزيد.منظور از ظلم شرك است
ابن مسعود مى گويد: وقتى آيه :الذين آمنوا و لم يلبسوا ايمانهم بظلم (82) نازل شد كار بر مردم دشوار گشت . به رسول خدا صلى الله عليهو آله گفتند:ما كداميك به خود ظلم نكرده ايم ؟رسول خدا فرمود: معناى اين آيه آنچنان كه شما گمان مى بريد، نيست . آيا نشنيده ايد كه لقمان صالح گفت :ان الشرك لظلم عظيم (83) بنابراين منظور از ظلم ، شرك است (84).
بلاغت و شيوايى الفاظ قرآن
مردى از قريش پيش از اسلام آوردن عمر بن خطاب به وى گفت : خواهر تو از دين بيرون شد (و به دين محمد صلىالله عليه و آله پيوست ). عمر به خانه خواهر خود مى رود و به صورت او سيلى سختى مى زند، بطورى كه چهره
او را مجروح مى سازد. پس از چند لحظه اى كه خشم عمر فرو مى نشيند. نگاهش به صحيفه اى مى افتد كه در
زاويه خانه قرار داشت و روى آن نوشته شده بود:بسم الله الرحمن الرحيم سبح الله ما فى السموات و ما فى الارض و هو العزيز الحكيم ...و بر صجيفه اى ديگر خواند:بسم الله الرحمن الرحيم طه ما انزلنا عليك القرآن لتشقى ...عمر پس از توجه و تفطن به بلاغت قرآن و شيوايى الفاظ و عبارات آن اسلام آورد. وجود اين صحيفه ها در
خانه خواهر عمر حاكى از آن است كه وى به خواندن آشنايى داشته است . (85)