1 ـ 3 ـ شبهات مربوط به جامعه ى مدنى و دين - جامعه ی مدنی و حاکمیت دینی نسخه متنی

علاوه بر تأمين آرامش و عدالت، ترويج فضايل و رشد اعضاى جامعه مىشمارند و بنابراين، فرمانرواى جامعه ى دينى يا جامعه ى مدنى اسلامى، بايد به رشد انسان ها حساس باشد و احساس مسئوليت نمايد. بنابراين اگر جامعه ى مدنى را جامعه اى كه حاكم در آن داراى صفاتى چون علم، عدالت، شجاعت و مديريت است تعريف كنيم، حكومت دينى با چنين جامعه ى مدنىيى سازگار است و تمام قرائت هاى حكومت دينى، آن را تائيد مىكنند؛ ولى جامعه ى مدنى اگر به معناى جامعه اى است كه مردم در آن آزاد باشند كه هركسى را با هر شرايطى به حكومت انتخاب كنند، بايد گفت كه چنين تفسيرى از جامعه ى مدنى با هيچ يك قرائت هاى حكومت دينى سازگار نيست؛ چنان كه با پاره اى از تفاسير متفكران غربى از جامعه ى مدنى (مانند سيسرون و اگوستين و آكويناس) ناسازگار است؛ بنابراين حاكميت در اسلام، نه به صورت دموكراسى و نه به صورت ديكتاتورى است كه مردم هيچ گونه حقى در انتخاب زمامداران و دولت خود نداشته باشند و نه مردم به طور مطلق و دل خواهانه در انتخابات آزادند بلكه مردم از نظر اسلام حق دارند كه براى زعامت و رهبرى جامعه ى خود، شايسته ترين، فقيه ترين و عادل ترين را انتخاب كنند و بيعت مردم، علاوه بر تشخيص رهبر، زمينه ى مقبوليت و در نتيجه، هموار ساختن مسير رهبرى در اداره ى جامعه را فراهم مىكند.

بدين ترتيب، صفات و ويژگىها و حدود و اختيارات حاكم از طرف شارع مقدس تبيين گشته است و مردم از طريق خبرگان شان شخصيتى را كه داراى آن ويژگىها است تشخيص مىدهند و بنابراين، با انتخاب مصداق رهبرى، به آن رهبر مقبوليت مىبخشند.

1 ـ 3 ـ شبهات مربوط به جامعه ى مدنى و دين

در زمينه ى جامعه ى مدنى و سازگارى آن با دين و حكومت دينى اشكالات و شبهاتى از جانب پاره اى از نويسندگان وارد شده است؛ در اين قسمت، برخى از اين شبهات