ج: آزادى عقيده - جامعه ی مدنی و حاکمیت دینی نسخه متنی

ج: آزادى عقيده

آزادى عقيده، نوعى ديگر از آزادى است كه جولان گاه مناظرات و اختلاف آراى انديشمندان و متفكران شد. مطلق بودن و يا مطلق نبودن يك عقيده و يا ملاك انتخاب آن، موضوع اين اختلاف هاست.

اينك در ادامه ى بحث، به تبيين ديدگاه استاد شهيد مطهرى در باره ى آزادى عقيده مىپردازيم:

1. عقيده ى مطلق، آزاد نيست بلكه حد و مرز دادن به آزادى عقيده امرى لازم و ضرورى است؛ زيرا اوّلاً عقيده اى كه انسان انتخاب مىكند هميشه بر مبناى تفكر و انديشه نيست بلكه اغلبِ عقايد، بر اساس تقليد و پيروى كوركورانه از اكابر و بزرگان و پدر و مادر و يا از محيط است و نيز گاهى بر اساس دل و احساسات عقيده اى بسته مىشود و از آن جهت كه دلبستگىها موجب تعصب، جمود، خمود و سكون است، بشر نمىتواند در عقيده به طور مطلق آزاد باشد.

ثانيا، عقيده جلوى فكر و آزادى در تفكر را از انسان مىگيرد؛ زيرا وقتى كه دل بسته شد چشم بصيرت، كور و گوش بصيرت كر مىگردد.1

ثالثا، عقايد غلط، باعث اسارت انسان ها و خروج آن ها از مسير انسانيت مىشود و به خاطر انسانيت و حقوق انسانيت بايد اين زنجيرها را از دست و پاى او باز كرد مانند طبيبى كه آزادى انسان هايى را كه از خارش بدن لذت مىبرند مىگيرد و به طبابت آنان مىپردازد.2

رابعا، از آن جهت كه لازمه ى محترم شمردن بشر، هدايت نمودن او در راه ترقى و تكامل است، بايد جلوى هر عقيده اى كه انسان را از تكامل باز

1. ر.ك: پيرامون جمهورى اسلامى، ص 8 و ص 97 ـ 98.

2. ر. ك: آشنايى با قرآن: ج 3، ص 228 ـ 225.