4. نفس لوّامه - مبانی اخلاق اسلامی نسخه متنی

انتخاب مىكنند و لباس تقوا مىپوشند و اهل بهشت مىشوند. خداوند مىفرمايد:

فَأَمَّا مَنْ طَغى وَ آثَرَ الْحَياة فَاِنَّ الْجَحيمَ هِى الْمَأوى، وَ اَمّا مَن خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى فَاِنَّ الْجَنَّةَ هِى الْمَأوى.(1)

اما هر كه طغيان كرد و زندگى پست دنيا را برگزيد، پس جايگاه او همان آتش است و اما كسى كه از ايستادن در برابر پروردگارش هراسيد و نفس را[خود] را از هوس باز داشت، ولى جايگاه او همان بهشت است.

4. نفس لوّامه

نفس انسان به خاطر آن كه به خود محبّت دارد، هم خود را و هم كارهاى خود را دوست مىدارد و اين علاقه به قدرى شديد است كه حتى زشتىهاى خود را به صورت زيبا مىبيند. غالبا آن كسى كه دزدى و راهزنى را پيشه خود قرار داده، هرگز فكر نمىكند كه اين كار، كار زشتى است، بلكه اين كار را براى خود افتخار مىداند و هم چنين كسى كه شكنجه‏گر يك زندان يا جلّاد يك سلطان مىشود و هر كسى را طبق دستور مافوق، شكنجه يا اعدام مىكند، هيچ گاه اين عمل خود را ناپسند نمىبيند، بلكه خوشحال است از اينكه شايسته خدمت سلطان شده است.

اما گاه‏گاهى هم با انديشه و تفكر سر عقل مىآيد و به زشتىهاى عمل خود پى مىبرد و پيش وجدان خود شرمنده مىشود. در اين حالت، به خود مىآيد و خود را سرزنش مىزند. در اين صورت، به نفس، «نفس لوّامه» مىگويند. اگر نفس اين حالت را پيدا كند، حالت بسيار خوبى

(1). نازعات (79) آيه 27 ـ 41.