2. توحيد افعالى - مبانی اخلاق اسلامی نسخه متنی

متصور نيست؛ زيرا هر تركيبى ملازم و مساوى با نياز و احتياج است. در حالى كه ذات مقدس الهى از همه جهات غنى و بى نياز است.

2. توحيد افعالى

و آن اين است كه انسان براى جهان خلقت با تمام موجودات و ابعاد پيچيده‏اش، با تمام حركات و سكناتش، با تمام جزئيات و كليّاتش، خالق و فاعل مؤثرى جز خداى قادر تعال بيند، بلكه تمام اين افعال متنوع و اشياى متعدد را تنها و تنها يك فعل حق تعالى بداند و آن فعل عبارت است از: افاضه وجود منبسط بر تمام ماهيّات اشيا خداوند (تبارك و تعالى) فرمود:

وَ ما اَمْرُنا اِلاّ واحِدَة.(1)

فرمان ما تنها يك فرمان است.

و خلاصه در مورد توحيد افعالى بايد به دو چيز اذعان نمود:

نخست آن كه يگانه خالق و مؤثر در عالم وجود و در جهان هستى، تنها و تنها خدا است:

لا مُؤَثِّرَ فى الْوُجُودِ اِلاّ هُوَ.

هيچ اثر گذار حقيقى جز خداوند وجود ندارد.

وَ هُوَ الْخالِقُ الْبارِىءُ الْمُصَوِّرُ.(2)

(1). قمر (54) آيه 50.

(2). حشر (59) آيه 23.