مراحل سه گانه تزكيه - مبانی اخلاق اسلامی نسخه متنی

چهارم: تعليم حكمت، يعنى علم به حقايق و خواص كائنات. در كتاب حاضر به قسمت دوم مىپردازم و قسمت‏هاى ديگر بايد در كتب تفاسير تبيين شود.

مراحل سه گانه تزكيه

1. تخليه؛ 2. تحليه؛ 3. تجليه. حكيم سبزوارى گويد:

1. تخليه

تخليه، يعنى پاك سازى باطن و روان از رذايل اخلاق از وظايف بسيار مشكل و سنگين سالكان راه حق، پاك سازى باطن و تصفيه روان از صفات رذايل و تطهير نفس از اَرجاس (پليدىها) و اَدناس (ناپاكىها) است. سالك بايد باطنش را از آلودگى صفاتى همچون حسد، كينه، تكبّر، عداوت، سوءظن و امثال آن پاك كند؛ زيرا هر يك از اين صفات همچون موش‏هاى خائنى هستند كه درون نفس دست به سرقت و تخريب زنند و محصولات اعمال و افعال انسان را نابود مىسازند.

در همين رابطه رواياتى از پيامبر گرامى اسلام (صلّى الله عليه وآله وسلّم) و از اهل بيت طاهرينش به ما رسيده كه به پاره‏اى از آنها اشاره مىكنيم:

ايّاكُم و الحَسَدَ فَانّ الْحَسَدَ يأكُلُ الْحَسَناتِ كَما تَأكُلُ النارُ الحَطَبَ.(2)

(1). مثنوى، دفتر اول، ابيات، 382 و 280.

(2). بحار الانوار، ج 73، ص 255.