فصل چهارم بررسى مبانى فقهى ابزارهاى سياست پولى(2) - سیاست های اقتصادی در اسلام نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

سیاست های اقتصادی در اسلام - نسخه متنی

سعید فراهانی فرد

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

فصل چهارم بررسى مبانى فقهى ابزارهاى سياست پولى(2)

1. تفصيل بين بهره وامهاى دولتى و خصوصى

2. تفصيل بين رباى حقيقى و اسمى

انواع ربا

در فقه معمولاً به لحاظ نوع عقد و قرارداد، ربا به چند قسم تقسيم مى شود. هر يك از اين اقسام مباحث ويژه خود را دارد. البته برخى از اين مباحث نيز درباره همه آنها مشترك است. از اين جهت كه همه اين اقسام به نحوى با مباحث بعدى ما در ارتباط است، اشاره اى به آنها خواهيم داشت.

الف) رباى معاملى: عبارت است از معامله دو كالاى هم جنس با يكديگر، همراه با زيادى عينيه؛ مثل يك من گندم به دومن از آن. و يا زيادى حُكميه؛ مانند يك كيلو گندم نقد به دو كيلو نسيه.(1)در اين باره كه آيا چنين ربايى اختصاص به بيع دارد، يا در ساير معاملات هم جارى است و همچنين برخى فروعات ديگر آن در فصلهاى ديگر بحث خواهيم كرد.

ب) رباى قرضى: عبارت است از اينكه شخصى به ديگرى مقدارى كالا (اعم از ربوى يا غير ربوى) يا پول قرض داده شرط كند مقدار بيشترى بگيرد.
ج) رباى جاهلى: هرگاه شخصى از ديگرى طلبى داشته باشد و بدهكار نتواند در موعد مقرّر بدهى خود را بپردازد، طلبكار از او مى خواهد تا در مقابل طولانى تر كردن مدت بازپرداخت، مقدار بيشترى به او پرداخت شود. اين ربا در زمان جاهليت بين اعراب متداول بوده است.

نوع ديگرى از رباى متداول در زمان جاهليت اين بوده كه علاوه بر بازپرداخت اصل بدهى، در موعدى معين، مقدار بيشترى به صورت اقساط يا همراه با اصل آن از سوى بدهكار پرداخت شود، كه در واقع همان رباى قرضى است.

رباى معاملى

معمولاً ربايى كه در دنيا مورد بحث و نظريه پردازى است، رباى قرضى است كه در مقابل قرض سودى گرفته مى شود. اما در فقه اسلام همانطور كه اشاره شد، بر قسم ديگرى از ربا نيز مُهر تحريم نهاده اند كه به آن رباى معاملى گفته

مى شود.

در اين قسمت ابتدا به بررسى شناخت موضوع رباى معاملى پرداخته، نخست شرايط تحقق آن را از نظر فقها، مورد توجه قرار مى دهيم. نسبت به يكى از شرايط آن، يعنى مكيل و موزون بودن به تفصيل بحث خواهيم كرد. على رغم اينكه به نظر مى رسد مشهور فقها درباره اين شرط اتفاق نظر دارند، اما ضمن وجود نظرات ديگرى دراين باره - خصوصاً از سوى برخى از فقها و انديشمندان معاصر - با بررسى عميقتر نسبت به آراى گذشتگان، در نسبتى كه به آنها داده شده نيز ترديد به وجود مى آيد.

/ 58