آيه: 64 وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا - تفسیر نور سوره الفرقان نسخه متنی

آيه: 64 وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا

ترجمه : و آنان براي پروردگارشان ، در حال سجده وقيام شب زنده داري مي كنند.

نکته ها

در اين آيات ، دوازده صفت از صفات ويژه ي ((عباد الرّحمن )) بيان شده كه بعضي اعتقادي ، بعضي اجتماعي و بعضي اخلاقي است .

شايد مراد از ((مشي )) و حركت آرام در زمين ، تنها نحوه ي راه رفتن نباشد، بلكه شيوه ي زندگي متعادل را هم شامل شود.

((هون )) هم به معناي تواضع و مدارا و نرمخويي است و هم به معناي سكينه ووقار.

امام صادق (ع) فرمود: مراد از ((هونا)) زندگي كردن بر اساس فطرت و هماهنگ با روحيه اي است كه خداوند آفريده است . يعني بندگان خدا، خود را به تكلّف و رنج و تعب نمي اندازند.. (328) كلمه ي ((سلام )) در اين جا به معناي سلام وداع با ياوه ها و برخورد مسالمت آميز است .

چنانكه درباره ي حضرت ابراهيم (ع) مي خوانيم : همين كه عمويش او را طرد كرد و گفت : از من دور شو، ابراهيم گفت : (سلام عليك سأستغفر لك ) (329) خداحاف1 به زودي براي تو از پيشگاه خداوند طلب آمرزش خواهم كرد.

((بيتوته )) به معناي شب زنده داري است ، خواه تمام شب يا نيمي يا بخشي از آن . چنانكه يكي از اعمال حج ، بيتوته ي زائران و حاجيان در شب يازدهم و شب دوازدهم ذي الحجه در سرزمين مني است و فقها مقدار بيتوته در آن مكان را نيمي از شب دانسته اند.

حضرت علي (ع) در وصف پارسايان مي فرمايد: ((امّا الليل فصافّون اقدامهم )) آنان شب ها در حال قيام و شب زنده داري اند، آنان عابدان شب ، و شيران روزند.. (330)

پيام ها:

1- بالاترين مدال براي انسان ، مدال بندگي خداست . (و عبادالرحمن ) زيرا انتساب به بي نهايت ، انسان را بالا مي برد.

2- رفتار هر كس ، نشان دهنده ي شخصيّت اوست . (عبادالرحمن ... يمشون علي الارض هونا) (بندگان خاص خداوند، مظهر تواضع هستند.)

3- اسلام ، دين جامعي است كه حتّي براي چگونه راه رفتن برنامه دارد. (يمشون علي الارض هونا)

4- ايمان واعتقاد انسان ، در رفتار شخصي او مؤثّر است . (عبادالرحمن ... يمشون )

5- تواضع ، ثمره ي بندگي و نخستين نشانه ي آن است . (هونا)

6- سرچشمه ي مدارا و نرمخويي بندگان خدا، ايمان است ، نه ترس و ضعف آنان . (عباد الرحمن الّذين يمشون ...)

7- وقار و نرمي از بارزترين صفات مؤمن است . (يمشون ... هونا)

8- تواضع نسبت به همه ي مردم لازم است . (نسبت به زن و مرد، كوچك و بزرگ ، دانا و نادان ). (يمشون ... هونا... قالوا سلاما)

9- با جاهلان مقابله به مثل نكنيد. (اذا خاطبهم الجاهلون قالوا سلاما)

10- مدارا و حلم و حوصله ، از صفات بارز مؤمنان است . (قالوا سلاما)

11- تواضع بايد هم در عمل باشد، (يمشون ... هونا)، هم در كلام ، (قالوا سلاما) و هم در عبادت . (سجدا و قياما)

12- با افراد نادان و فرومايه مجادله نكنيد. (قالوا سلاما) (آنان سخني در شأن خود مي گويند، ولي شما سخني عالمانه و كريمانه بگوييد)

13- بهترين وقت عبادت ، شب است و بين شب ونماز ومناجات ، رابطه محكمي است . (يبيتون لربّهم ) (فضاي آرام ، دوري از ريا، تمركز فكر، از بركات شب است )

14- شب زنده داري و استمرار و تداوم عبادت ، نشانه ي بندگان خاص ّ خداوند است . (فعل مضارع ((يبيتون )) نشانه ي استمرار است )

15- آنچه به عبادت ارزش مي دهد، اخلاص است . (لربّهم )

328-تفسير مجمع
329-مريم ، 46
330-نهج البلاغ