میزان الحکمه جلد 13

خـداونـد سـبـحان در اين آيه مردم را به شكيبايى دعوت مى كند و در بيان علت آن مى فرمايد كه
ازدسـت دادن شـكيبايى و اقدام به كشمكش و منازعه موجب ضعف و از بين رفتن شكوه و اقتدار
شـمـا وجـسـور شدن دشمن مى شود همچنين مى فرمايد :((هر كه صبر كند و در گذرد, مسلما
ايـن (خـويـشـتـنـدارى , حاكى ) از اراده قوى در كارهاست ))در اين آيه , دعوت به صبر و گذشت
مى كند و علت آن را اهميت و عظمت آن ذكر مى كند.

راه دوم : از طـريـق تـوجه دادن به اهداف اخروى است كه در قرآن كريم فراوان آمده است , مانند
آيـه ((در حـقـيـقـت خدا از مؤمنان جان ها و مال هايشان رابه بهاى اين كه بهشت براى آنان باشد,
خـريـده است )) و مانند آيه ((بى ترديد, شكيبايان مزد خود رابى حساب و به تمام خواهند يافت )) و
مـانند آيه ((براى ستمكاران عذابى پردرد خواهد بود)) و مانندآيه ((خداوند سرور كسانى است كه
ايـمـان آورده انـدآنـان را از تـاريـكى ها به سوى روشنايى به در مى بردو كسانى كه كفر ورزيدند,
سـرورانشان , طاغوت است كه آنان را از روشنايى به سوى تاريكى ها به درمى برند)) امثال اين آيات
كه با تعبيرات مختلفى آمده اند, در قرآن فراوان است .

آيات ديگرى نيز در قرآن وجود دارد كه درشمار اين نوع آيات هستند, مانند آيه ((هيچ مصيبتى نه
در زمـيـن و نـه در نـفـس هـاى شما (به شما) نرسدمگر اين كه پيش از اين كه آن را پديد آوريم ,
دركـتـابـى اسـت ايـن كـار بـر خـدا آسان است )) اين آيه مردم را به تاسف نخوردن براى آن چه از
دسـت مـى رود يـا خـوشحالى براى آن چه به دست مى آيدفرا مى خواند و علت آن را چنين توضيح
مـى دهـد كـه آن چـه به شما رسيده نمى توانسته نرسد  و آن چه به شما نرسيده امكان نداشته است
بـرسد چون حوادث و پيشامدها مستند به قضا و قدر الهى است و از اين رو غم خوردن و شاد شدن
بـى مـورد مـى بـاشـد و نبايداز كسى كه به خدا ايمان دارد و زمام همه امور را به دست او مى داند,
سرزند چنانكه در جايى ديگر به اين مطلب اشاره كرده مى فرمايد : ((هيچ گرفتارى ومصيبتى جز
بـه اذن خـدا واقـع نمى شود و هر كس به خدا ايمان بياورد, دل او را هدايت مى كند)) اين دسته از
آيـات نـيـز هـمـانـنـد آيـات قبل براى اصلاح اخلاق به اهداف بلند اخروى كه كمالاتى حقيقى و
نه پندارى و خيالى هستند, متوسل مى شود و اساس اصلاحات اخلاقى را كمالات حقيقى برخاسته
ازقـضـا و قـدر و مـتخلق شدن به اخلاق الهى و توجه به اسما حسنى و صفات عاليه خداوند, قرار
مى دهد.