میزان الحکمه جلد 13

از ايـن تـوضيحات مفصل و طولانى روشن شد كه انسان چند شاكله دارد يك شاكله آدمى زاييده
نـوع خـلـقت و نحوه ساختار بدنى اوست و عبارت از يك شخصيت خلقى است كه از تاثيرگذارى
دسـتـگـاه هـاى بـدن او در يـكـديـگـر حـاصل مى شود, مانند مزاج كه يك كيفيت ميانه برآمده از
تاثيرگذارى كيفيت هاى متضاد در يكديگر مى باشد شاكله ديگر كه يك پديده ثانوى است عبارت از
يـك شـخـصيت خلقى است كه از تاثير عوامل گوناگون خارجى در نفس انسان , به علاوه شاكله
نخست , شكل مى گيرد.

انـسـان هـر شـاكـلـه و ساختارى كه داشته باشد و ازهر صفت نفسانى و از هر فعل داخلى روحى
كـه برخوردار باشد, عمل او بر طبق آن صورت مى گيردو كردارهايش نمايانگر آن شاكله مى باشد
مـثـلاانـسان متكبر پرنخوت , نحوه سخن گفتن و سكوت ونشستن و برخاستن و كليه حركات و
سـكـنـاتش اين حالت او را نشان مى دهد يا آدم ذليل بيچاره ذلت وبيچارگى در تمام رفتارهايش
پيداست , همچنين است آدم ترسو و شجاع و بخشنده و خسيس وصبور و باوقار و شتابزده و بايد هم
چنين باشد, چراكه فعل نمايانگر فاعل آن است و ظاهر عنوان باطن و صورت نشانگر معنا.

كلام خداوند سبحان نيز اين مطلب را تاييدمى كند و در موارد بسيارى حجت ها و براهين خودرا بر
پايه آن بنا مى نهد مثلا مى فرمايد: ((كور و بينايكسان نيستند و نه تاريكى ها و روشنايى و نه سايه و
آفـتـاب و زندگان و مردگان يكسان نمى باشند)) ومى فرمايد: ((زنان ناپاك از آن مردان ناپاكند
ومـردان نـاپـاك از آن زنـان ناپاك و زنان پاك از آن مردان پاكند و مردان پاك از آن زنان پاك )) و
آيات ديگرى از اين قبيل كه شمار آن ها فراوان است .

آيـه ((كـل يـعـمـل عـلـى شـاكـلته )) به هر معنايى ازشاكله كه حمل شود, معنايش محكم است
مـنـتـهـاارتـبـاط آن با آيه ((و ننزل من القرآن ما هو شفا ورحمة للمؤمنين و لايزيد الظالمين الا
خسارا)) وجاى گرفتن آن در اين سياق كه خداوند سبحان به وسيله قرآن كريم و دعوت حق خود
به مؤمنان سودمى رساند و آنان را شفا مى بخشد و از همين راه به ستمگران به سبب ستمشان زيان
وارد مـى آورد, ايـن مـعـنا را به ذهن نزديك مى سازد كه مراد از شاكله ,شاكله به معناى دوم است
يعنى همان شخصيت خلقى كه از مجموع غرايز انسان و عوامل بيرونى مؤثر در او, حاصل مى شود و
در وجود انسان شكل مى گيرد.