مدخلی بر انقلاب اسلامی نسخه متنی

و تعطيلى بازار شد و با تجمع مردم در مسجد شاه و سخنرانى سيد جمال واعظ، تشنج و درگيرى به وجود آمد و باعث شد كه علما شبانه در منزل آيت الله طباطبايى جمع شده، تصميم به مهاجرت بگيرند.

6. مهاجرت به حرم حضرت عبدالعظيم: مهاجرت صغرى محدود بود، ولى اهداف اصلى آن عبارت بودند از: تأسيس عدالت خانه در سراسر شهرهاى ايران و اجراى احكام و مقررات اسلامى براى همه مردم و نيز عزل علاءالدوله حاكم تهران و نوز بلژيكى رئيس گمركات. با اين كه شاه در مرحله اول تقاضاى علما را پذيرفت و آنها با احترام به تهران بازگشتند، صدراعظم با تهديد و تطميع علما قصد اختلاف و تفرقه بين آنها را داشت و به وعده خود وفا نكرد، اين بود كه مهاجرت كبرى پيش آمد.

7. مهاجرت كبرى (به قم) نيز به طور مستقيم به علت دستگيرى شيخ محمد واعظ به جرم بى پروايى در سخنرانى ها و تحريك مردم اتفاق افتاد. مردم و طلاب براى آزادى شيخ به سربازخانه حمله كرده و او را آزاد كردند. اما در اين جريان، طلبه جوانى شهيد شد و مردم با برداشتن جنازه وى تظاهرات عظيمى به سمت مسجد شاه به راه انداختند كه موجب تعطيلى بازار و مهاجرت علما به همراه تعداد زيادى از مردم به قم شد.

مهاجرت به قم با حضور انبوه مردم و علما (حدود سه هزار نفر) و خالى شدن شهر از علما و تعطيلى بازار موجب نگرانى هر چه بيشتر مردم و حتى اعتراض سازمان يافته زنان شد. تأثير اين مهاجرت را كه نوعى اعتصاب عمومى به سبك آن روز بود و يك ماه طول كشيد، نبايد ناچيز گرفت; زيرا در آن ايام، تمام معاملات، عقود و كارهاى شرعى و حقوقى مردم مثل خريد و فروش املاك و اجناس، رهن، اجاره، مصالحه، ازدواج، طلاق و... به طور كامل در محضر علما و حكام شرع صورت مى گرفت و تعطيلى اين محاكم توأم با تعطيلى بازار به يك ماه، موجب برهم خوردن نظم قضايى و اقتصادى كشور و وحشت حكومت بود.

8. تحصّن در سفارت انگليس: نگرانى و وحشت عمومى مردم از حمله احتمالى