ماهيت اسلامى انقلاب (2)
پس از روشن شدن سه برداشت مختلف از ماهيت انقلابها، اكنون سؤال اين است كه ماهيت انقلاب ما چيست؟ آيا طبقاتى است؟ ماهيت ليبراليستى دارد و يا ماهيت اعتقادى و ايدئولوژيك؟ كسانى كه ماهيت همه انقلابها را مادى و اقتصادى مى دانند، انقلاب ملت ايران را هم قيام محرومين عليه مرفهين مى دانند; يعنى معتقدند در ايران قبل از انقلاب، دو طبقه در مقابل هم صف كشيده بودند و طبقه فقرا عليه طبقه اغنيا به پا خاستند. برا ساس اين تعبير، تداوم انقلاب هم منوط به آن است كه همين مسير را بپيمايد. عده اى هم كه مسلمانند ، ولى شبيه اين عده مى انديشند، (3) اين نظر را با صبغه اسلامى مطرح مى كنند. اينها با استناد به آيه (و نُريد ان نُمنَّ على الذّين استضعفوا...) (4) معتقدند كه اسلام تاريخ را بر اساس دو قطبى شدن جامعه و جنگ استضعاف گر و استضعاف شده تفسير مى كند كه سرانجام آن هم پيروزى استضعاف شده است و انقلاب ايران هم نمونه اى از آن است. نكته ظريفى در قرآن وجود دارد كه از سوى اينها ناديده گرفته شده و موجب اين1. سوره آل عمران، آيه 13. 2. اساس اين بحث، برداشتى آزاد و تلخيص گونه از سخنرانيهاى شهيد مطهرى در مسجد الجواد است كه در فروردين ماه 1358 ايراد شده است. مراجعه شود به: پيرامون انقلاب اسلامى، صص 38ـ29. 3. منظور شهيد مطهرى گروههاى چپ و به خصوص سازمان منافقين است كه در اوايل بعد از پيروزى انقلاب ديدگاههاى اين گونه اى را مطرح مى كردند. اما در اواسط دهه 1360 چنين تحليلهايى در بين برخى از نيروهاى انقلاب نيز بروز كرد. 4. سوره قصص، آيه 4 و 5.