تغيير در بافت اجتماعى و تركيب جامعه - مدخلی بر انقلاب اسلامی نسخه متنی

تغيير در بافت اجتماعى و تركيب جامعه

مسأله ديگرى كه در اثر سياستهاى رژيم و مسايل جهانى، در سالهاى 57 ـ 1342 در جامعه ايران بروز كرد، تغييرات شگرف در بافت اجتماعى و قشر بندى جامعه بود، به نحوى كه تجانس اجتماعى و تركيب جامعه را به هم زد. اين امر عمدةً به واسطه انتقال سيستم اقتصادى ايران از كشاورزى به صنايع مونتاژ وابسته اتفاق افتاد.

جمعيت ايران در اوايل قرن حاضر، به طور عمده روستايى بود، اما در دهه آخر سلطنت شاه با رشد سريع شهرنشينى، شهرهاى بزرگى مانند تهران با انفجار جمعيت (كه بيشتر آنها از شهرهاى كوچك و روستاها مهاجرت كرده بودند) مواجه شدند. يك علّت اين امر، سياستهاى رژيم، بخصوص برنامه اصلاحات ارضى بود.

ايران تا اوايل دهه 1340 از نظر تهيه مواد غذايى خود كفا بود و حتى مى توانست كمبود ارز خارجى را با صدور پنبه و ميوه و خشكبار تأمين كند، ولى در اثر اجراى اصلاحات ارضى، ايران حتى براى تأمين مواد غذايى خود به خارج وابسته گرديد. در حالى كه مشاوران و تحليل گران توسعه و پيشرفت ايران، معتقد بودند كه ايران بايد فعّاليت عمده خود را روى بهبود وضع كشاورزى متمركز كند، شاه با اين برنامه، در

1. جلال الدّين مدنى، پيشين، ص 163.