دوره سازندگى فردى - مدخلی بر انقلاب اسلامی نسخه متنی

دوره سازندگى فردى

مبناى فلسفى و نظرى تفكّر جريان فقاهتى ـ ولايتى آن بود كه براى ايجاد تحوّل و تغيير مطلوب در حكومت نمى توان به تغييرات روبنايى سياسى دل خوش كرد; بلكه انسان و جامعه را بايد از درون متحوّل كرد و از نوساخت تا جامعه به طور اساسى اصلاح شود. ساختن فرد و جامعه از درون، و بازگشت به خويشتن، وسيله اى بود تا
مردم از درون آماده پذيرش انقلاب شوند. برهمين اساس در سالهاى دهه 1330 اين جريان فكرى، يك دوره تأمل نظرى و «سازندگى فردى» (1) را پشت سر گذاشت و عمده تلاشش صرف تعليم و تربيت دينى و معنوى و تربيت شاگردان برجسته شد. (2)

اين جريان فكرى برخلاف جريان اسلامى قبل از 1332 كه بيشتر درگير مبارزه سياسى ـ اجتماعى و حضور و نفوذ در عرصه سياست و دولت بود، بيشتر به كار فكرى و فرهنگى و ساختن بنيادهاى نظرى پرداخت و تنها پس از اطمينان از بنيان فكرى و نظرى خود بود كه به مبارزه عملى در صحنه سياسىـ اجتماعى روى آورد.

كار فكرى و نظرى اين جريان از اواسط دهه 1320 شروع مى شود و در طول دهه 1330 ادامه مى يابد تا اين كه در دهه 1340 با مبارزه سياسىـ اجتماعى توأم مى شود و تا پيروزى انقلاب اسلامى تداوم پيدا مى كند.

امام خمينى (رحمه الله) كه در شرايط حسّاس سياسى دهه 1320، دهه پنجم عمر خود را مى گذراند، تحت زعامت آيت اللّه بروجردى (رحمه الله) به تدريس و تربيت شاگرد مشغول است و افكار علمى و اصلاحى خود را به مريدانش القا مى كند. امام در دهه 1330، دوره دوم و سوم درس خارج اصول فقه خود را به پايان مى برد. در دوره دوم اين درسها، حدود 200 طلبه فاضل شركت مى كردند و در دوره سوم كه تا سال 1339 طول كشيد، بيش از 500 طلبه كه برخى از آنها تحصيلات دانشگاهى و دبيرستانى داشتند، در درس امام (ره) حاضر مى شدند. (3) امام طىّ همين درسها و بحثها، طرحهاى اصلاحى و انقلابى خود را به شاگردانش مى دهد; و عجيب نيست كه مى بينيم آنها بعدها شالوده نهضت اسلامى را تشكيل دادند و در صف مقدّم انقلاب قرار گرفتند كه يكى از آنها شهيد مطهرى است. شهيد مطهّرى كه روحانى جوانى است، تا سال 1331 بر اندوخته هاى علمى و معنوى خود مى افزايد و همراه شهيد بهشتى و ديگر دوستان و همفكران خود ـ كه

1. انتشارات صدرا، سيرى در زندگانى استاد مطهّرى، مقدمه هاشمى رفسنجانى، ص 12. 2. رضا داورى، دفاع از فلسفه، ص 12. 3. سيد حميد جاويد موسوى (جمع آورى)، پيشين، صص 8 ـ 207، مصاحبه شهيد بهشتى.