جريان فكرى فقاهتى ـ ولايتى - مدخلی بر انقلاب اسلامی نسخه متنی

جريان فكرى فقاهتى ـ ولايتى

اين جريان فكرى، جريان دايمى و هميشگى تفكر در ايران اسلامى بوده است; و در جامعه شيعى و مذهبى، جز اين نمى توانست باشد، منتها اين جريان، خود را مطابق زمان و شرايط نشان مى داد. اين جريان از همان ابتداى ورود تجدّد به ايران، از خود واكنش نشان داد و به مقابله فكرى و نظرى با آن پرداخت و در مقابل جريانهاى مادى و غيرمذهبى، از تماميت و جامعيت اسلام دفاع كرد. اين جريان فكرى، علل عقب ماندگى ايران را نه در پيروى از ارزشهاى فرهنگى اسلام، بلكه در رها كردن آنها مى دانست و معتقد بود كه جوامع اسلامى، و از جمله ايران، ضمن حفظ ظاهر اسلام، آن را از محتوا و جوهر ارزشهاى واقعى و اصلى خالى كرده اند و بدين لحاظ تنها راه رستگارى و نجات جامعه، بازگشت به اسلام واقعى است. (1)

جريانهاى فكرى قبل از 1332، تمام همّ و غمّ خود را متوجه عقب ماندگى ايران كرده، اسلام را مايه عقب ماندگى مى شمردند و درصدد نوسازى ايران براى ورود به عصر جديد بودند; ولى جريان اسلام فقاهتى ـ ولايتى، از همان ابتدا درصدد نفى و ردّ اين اتهام برآمد و تمام سعى و تلاش خود را صرف تعليم و تربيت دينى و معنوى، و حفظ ديانت و معنويت در جامعه كرد. با وجود اين، اين جريان فكرى تا مقطع 1332، جريانى كمرنگ و انفعالى بود و در مقابل تسلّط و غالبيت انديشه هاى مادى و غير مذهبى، كار ايجابى نكرد و چون عصر جديد و ايدئولوژى متعاقب آن را در مقابل اسلام و در واقع آلترناتيو اسلام مى دانست، در مقابل آن موضع دفاعى گرفت; نه قصد رقابت با ايدئولوژيهاى عصر جديد را داشت و نه مى خواست وارد نزاعهاى عصر جديد شود، بلكه نهايت سعى و تلاش علمى و عملى خود را براى حفظ دين و تمهيد

1. منوچهر محمدى، پيشين، ص 78.