مدخلی بر انقلاب اسلامی نسخه متنی

نمايد و يا به كشورهاى عقب مانده كمك كند. از سال 1353 تا 1357، ايران در مجموع 644 ميليارد ريال (حدود 5/6 ميليارد دلار) به صورت وام، كمك و سرمايه گذارى با بهره نازل 5/2 درصد به بانك جهانى، صندوق بين المللى پول وكشورهاى صنعتى غرب، اروپاى شرقى و بقيه كشورها داده است. (1) نتيجه حاصل از اين سرمايه گذارى (البته به صورت خريد سهام شركتهاى خارجى!) تنها 200ميليون ريال سود (6 در هزار) بود، در حاليكه خود ايران با بهره سنگين 120 در هزار وام مى گرفت. (2)

شاه و خاندانش چنان سير و سرمست شده بودند كه چاره اى جز رد كردن فورى اين ثروت ملّى نداشتند. يك هدف عمده در پس همه كارهاى آنها وجود داشت و آن تأمين حد اكثر منفعت براى خاندان سلطنتى واليگارشى وابسته به خاندان و مؤسسات كشاورزى ـ تجارى خارجى بود. برخى حتّى اصلاحات ارضى را نيز با چنين هدف و پوششى و براى انهدام كلى اقتصاد كشاورزى ايران مى دانند; (3) زيرا طى اين اقدامات، برخى از املاك و اراضى كشاورزى ميان دهقانان تقسيم شد، ولى اين اراضى به ندرت داير و قابل كشت بودند; به علاوه به طور رايگان هم تقسيم نگشت و در مقابل پولهايى واگذار شد كه مى بايست به بانكهاى تحت كنترل خاندان سلطنتى واريز مى شد. علاوه بر اين، اراضى وسيعى نيز از شمول آن استثنا شده، از طريق بنياد پهلوى كه پوشش ظاهرى فعاليتهاى مالى خاندان سلطنتى بود، تحت مالكيت مستقيم خاندان سلطنتى درآمدند و يا توسط مؤسسات كشاورزى ـ تجارى خارجى تملك شده، براى كشت محصولات معينى به منظور صدور به بازارهاى خارجى مورد استفاده قرار گرفتند.

شاه با ايران به گونه اى برخورد مى كرد كه گويى ملك شخصى اوست. (4) خانواده خود او هريك سهم خاصّى داشتند; ملكه مادر از اموال غيرمنقول مثل زمين و

1. به منظور اطّلاعات دقيقتر در مورد آمار و ارقام اين وامها رجوع شود به: همان، صص 138ـ137 و پاورقى مربوط به آن.

2. رجوع شود به: سيّدجلال الدّين مدنى، پيشين، صص 138ـ136.

3. حامد الگار، پيشين، ص 66.

4. رجوع شود به: محمدحسنين هيكل، پيشين، صص 174ـ173.