نقد و بررسي احتمالات
هيچ يك از اين احتمالات قابل قبول نيست، زيرا خصوصيات ششگانهاي كه درتفسير آيه بدان اشاره شد، در هيچ يك از اين روزها جمع نشده است. از اين جهت بسياري از اينها، احتمالي بيش نيست و قايل ندارد. اينك هر يك از اين احتمالات را مورد بررسي قرار ميدهيم:1. اگرچه روز تولد پيغمبر اكرمصلي الله عليه و آله و سلم سرفصل مهمي در تاريخ بشر بود، زيرا موجب شكسته شدن ايوان كاخ كسري، خشك شدن درياچه ساوه، خاموش گشتن آتشكده فارس و... شد، ليكن هيچ يك از خصوصيات اكمال دين، اتمام نعمت، يأس دشمنان و... در آن وجود نداشت.2. روز بعثت نميتواند مراد باشد، زيرا بعثت حادثهاي بود كه فقط علي(عليهالسلام) و خديجهٍّ از آن با خبر شدند و كافران از آن حادثه عظيم مطلع نشدند تا نااميد شوند.افزون بر اين، روز بعثت روز آغاز و ظهور دين بود و تنها بخشي از سوره علق بر آن حضرت وحي شد. بنابراين، روز كامل شدن دين نبود. از سوي ديگر قبل از بعثت ديني در محيط جزيرة العرب وجود نداشت تا كافران در صدد تحريف يا نابود كردن آن باشند و در روز بعثت تكميل شده باشد.3. يوم الإنذار، يعني روز اعلان عمومي رسالت مراد نيست، زيرا اين اعلان، نه تنها موجبات يأس سران شرك را فراهم نكرد، بلكه طمع آنان را به نابودي اسلام برانگيخت. از اين رو مسلمانان را آزار ميدادند، محاصره اقتصادي ميكردند و.... از سوي ديگر بخش ناچيزي از دين تا آن روز ابلاغ شده بود و تا رسيدن به مرحله كمال فاصله فراواني داشت.