مفاد روايات گذشته
خلاصه آنچه درباره عظمت علمي و عملي حضرت علي(عليهالسلام) نقل شد، عبارتاست از:
1. حضرت علي(عليهالسلام) نور وحي و رسالت را با چشم ملكوتي خود ميديد و بوي نبوّت را با شامّه دروني خويش استشمام ميكرد.در نهان انسانِ صالح حواس ديگري وجود دارد كه با برخي از آنها بوهاي غيبي را استشمام ميكند، مانند استشمام بوي حضرت يوسف(عليهالسلام) توسط حضرت يعقوب(عليهالسلام)؛ (إِنّي لاَجد ريح يوسف لولا أَن تُفَنّدون)[1].با بعضي حواس نيز منظرههاي غيبي را ميبيند، مانند ديدن جهنّم توسط صاحبان يقين؛ (كلاّ لو تعلمون علم اليقين * لتروُنّ الجحيم)[2] و با برخي حواس ديگر صداي فرشتگان غيبي را ميشنود، مانند شنيدن صداي بشارت فرشتگان از سوي مؤمنانِ استقامتكننده؛ (إِنّ الّذين قالوا ربّنا الله ثمّ استقاموا تتنزّل عليهم الملائكة أَلاّ تخافوا ولا تحزنوا وَأَبشِروا بالجنّة الّتي كنتم توعدون)[3].2. يقين به حقانيّت اصول و فروع دين كه در بين بندگان خدا كمتر وجود دارد، براي حضرت علي(عليهالسلام) حاصل بود و تحقّق آن از آسيب هر شبههاي مصون بوده است.3. آن حضرت(عليهالسلام) معارف الهي را با چشم ملكوتي خود مشاهده كرد. نه تنها با تفكر حصولي از آنها آگاه شد، بلكه از همان لحظه ارائه ملكوت اشيا با يقين به سر ميبرد و هرگز گرفتار شك نشده بود.4. بينش الهي آن حضرت(عليهالسلام) با وي بوده است. ايشان نه خود مورد تلبيس قرار گرفت و نه ديگران را در اشتباه قرار داد.
[1] ـ سوره يوسف، آيه 94. [2] ـ سوره تكاثر، آيات 5 ـ 6. [3] ـ سوره فصّلت، آيه 30.