مثل سى و نهم : شريكانى دون و پست - مثل هاى آموزنده قرآن نسخه متنی

در اين بخش ، مشبه ، مشركانى هستند كه به خدايان دروغين ، اعتماد مى كنند.

مشبه به عنكبوت است كه به لانه خود مى نازد و اعتماد مى كند.

آنگاه قرآن به تحقير لانه عنكبوت و در نتيجه به تحقير خدايان دروغين پرداخته و چنين مى فرمايد:

ان اءوهن البيوت لبيت العنكبوت لو كانوا يعلمون .

(سست ترين لانه ها، لانه عنكبوت است ، طبعا سست ترين پناهگاهها بتهاى مشركان است ).

سپس در آيه ديگر مى فرمايد:

ان الله يعلم ما يدعون من دونه من شى ء و هو العزيز الحكيم .

(خدا هر چيزى كه كافران به صورتهاى مختلف جز خدا مى پرستند؛ آگاه است ).

ولى پرستش آنان ، غير خدا را ضررى به خدا نمى زند، زيرا خدا قدرتمند و حكيم است .

قرآن در آيه سوم پرده از راز مثلها برمى دارد كه هدف از اين مثلها، تدبر و تفكر است . چه بسا در پرتو اين تشبيه ها، دلهاى آماده پيدا شوند و از كردار زشت خود دست بردارند، چنان كه مى فرمايد:

تلك الامثال نضربها للناس و ما يعقلها الا العالمون .

(اين مثلها را براى مردم مى زنيم و جز افراد عاقل درباره آنها تدبير نكرده و از آنها نتيجه و بهره نمى گيرند).

مثل سى و نهم : شريكانى دون و پست

و له من فى السموات و الارض كل له قانتون .

(براى او است تمام كسانى كه در آسمانها و زمين اند، و همگى در برابر او خاضعند).

و هو الذى يبدء الخلق ثم يعيده و هو اءهون عليه و له المثل الاعلى فى السموات و الارض و هو العزيز الحكيم .

(او است آفرينش را آغاز مى كند، سپس آن را باز مى گرداند، و اين كار براى او آسان تر است و براى او است وصف برتر در آسمانها و زمين و او است قدرتمند و حكيم ).

ضرب لكم مثا فى اءنفسكم هل لكم من ما ملكت اءيمانكم من شركاء فى ما رزقناكم فاءنتم فيه سواء تخافونهم كخيفتكم اءنفسكم كذلك نفصل الايات لقوم يعقلون . (روم /26 - 28)

(خداوند براى شما مثلى از خودتان زده است ، اگر برده اى داشته باشيد، آيا اين برده ها در روزى هايى كه به شما داده ايم شريك مى باشند!! آنچنان كه هر دو مساوى بوده و در تصرف مستقل باشند و از آنان بيم داشته باشيد! همان گونه كه از ديگر شركاى خود بيم داريد (هرگز نه )، اين چنين آيات خود را براى كسانى كه تعقل مى كنند شرح مى دهيم ).

تفسير آيات

(قانت ) به معنى خاضع و فروتن و مطيع ، بنابراين ، معنى جمله (كل له قانتون ) يعنى همه آنچه در آسمان و زمين است مطيع امر الهى مى باشند.

(اءهون ) از ماده (هون ) گرفته شده و صيغه اءفعل تفضيل است كه در معنى آسان تر بكار مى رود، ولى مقصود از آن در آيه آسان است زيرا براى خدا آسان و مشكلى وجود ندارد تا كارى آسان و كارى آسانتر باشد مگر اين كه از ديدگاه انسان به فعل خدا نگريسته شود در اين صورت مى توان گفت آفرينش ابتدايى مشكل تر و احياى مجدد آسانتر است .

تفسير آيات

مجموع آيات دو مطلب را تعقيب مى كند:

1. اقامه برهان بر امكان معاد.

2. نكوهش از شرك و پرستش و كرنش در برابر غير خدا.

درباره مطلب نخست قرآن يادآور مى شود آنچه در زمين و آسمان است تكوينا در اختيار خدا مى باشد، آن چه را بخواهد جامه هستى پوشانده و آنچه را بخواهد لباس هستى را از تن او برمى كند.

با توجه به اين مقدمه آن خدايى كه آفرينش را از هيچ آغاز كرد، جهانى و انسانى آفريد، همان خدا (از ديدگاه بشر) بهتر مى تواند بار ديگر انسانهاى مرده را زنده كند.

بنابراين نبايد در امكان و يا وقوع معاد شك و ترديد نمود.

اصولا خدا صفات برجسته دارد و با آن صفات در آسمانها و زمين معروف است و از آن جمله صفات ، (عزت ) و (حكمت ) و از اسماء او عزيز و حكيم است يعنى قدرتمند و كارهاى آن از اتقان برخوردار است . و اين دو صفت گواه بر امكان حيات مجدد است كه در پرتو قدرت و حكمت خدا صورت مى پذيرد.

تا اين جا به تفسير دو آيه پرداختيم و هدف آن روشن گشت .