مقدمه مترجم
كتاب شريف «منهاج النجاة» كه در بيان آنچه كه دانستنش بر هر مرد و زن مسلمان واجب است نگاشته شده، از تأليفات حكيم محقق مرحوم ملا محسن فيض كاشانى است.
مرحوم فيض، نامش محمّد محسن، فرزند شاه مرتضى است، پدرش از بزرگان علماء و عرفاء عصر خود بود و در سنة 1044 هـ. وفات يافت مرحوم فيض در سال 1007 هجرى در قم ديده به جهان گشود و بعد براى كسب علم به كاشان رفت و مدّتى در آنجا مشغول تحصيل علم بود تا اينكه خبر مهاجرت دانشمند گرانمايه مرحوم سيد هاشم بحرانى را به شيراز شنيد، با اجازه از محضر پدر، راهى آن ديار شد، و در شيراز ضمن استفاده از محضر مرحوم بحرانى با فيلسوف ملاّصدرا آشنا گشت و در سلك شاگردان آن بزرگوار درآمد و دختر وى را بزنى گرفت.
مرحوم فيض از جماعتى از برزگان علماء همچون شيخ بهائى و مولى محمّد صالح شارح كافى، و مولى محمّد طاهر قمى و مرحوم سيد هاشم بحرانى و ملاصدرا روايت نموده و از محضر آنها كسب فيض نموده است. از جملة كسانى كه از وى روايت نموده و از زمرة شاگردان آن مرحوم هستند ميتوان از علاّمة مجلسى صاحب كتاب بحارالانوار و فرزند مرحوم فيض علم الهدى، و سيد نعمت الله جزايرى نام برد.
مرحوم فيض در دوران حيات علاوه بر مشاغل علمى اعمّ از تدريس، و قضاء و امامت و امثال آن در حدود دويست و بيست جلد كتاب و رساله و حواشى معتبر از خود بيادگار گذاشت كه معروفترين آنها كتاب وافى، و تفسير صافى، و حقايق و محجة البيضاء و علم اليقين، و عين اليقين ميباشد. وى را ديوان شعرى است كه كراراً به چاپ رسيده است. مرحوم فيض سرانجام در سنّ هشتاد و چهار سالگى در سال 10091 هـ. در كاشان ديده از جهان فرو بست و در همان شهر بخاك سپرده شد. مزارش در اين شهر زيارتگه صاحبدلان و سالكان الى الله است.
امّا كتاب حاضر، چنانكه از مقدّمة آن برميآيد گويا مرحوم فيض آن را در پاسخ به درخواست يكى از برادران ايمانى خود به رشتة تحرير درآورده است. كتاب گرچه به ظاهر مختصر مينمايد ولى مجموعهاى از اصول اعتقادى و برنامههاى اخلاقى و عملى است كه با بيانى ساده بيان شده است.
مرحوم فيض در اين كتاب، ابتدا اصول اعتقادى را بيان ميكند و پس از آن كه به منزلة اساس وزير بناى ايمان است به بيان تقوا كه ثمرة ايمان ميباشد ميپردازد و تقواى دل و تقواى جوارح و اعضاء را بيان ميكند و ارتباط تقواى دل را، با تقواى جوارح و اعضاء توضيح ميدهد، وى در تمام مباحث كتاب، ابتدا بعضى از آياتى را كه در آن زمينه رسيده ميآورد. و بعد با فرمايشات معصومين بحث را كامل مينمايد.
اميد كه به بركت صدق و اخلاص آن بزرگوار، اين ترجمه سودمند افتد و مطالعة آن، رهروان طريق حق را كارساز آيد.
مشهد مقدّس ـ رضا رجب زاده