2- حسد - راه نجات نسخه متنی

2- حسد

ما در اينجا به بررسى آن سرى از معاصى كه بمنزلة ما در ساير خبائث و گناهان است كه عبارت است از حسد و ريا و عجب مي‌پردازيم، و سخن يكى از علماء را در اين باب مي‌آوريم.

او گفته است مپندار كه تو مي‌توانى در فراگيرى علم نيّت صحيحى داشته باشى در حاليكه چيزى از حسد و ريا و عُجب در دلت هست.

و رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرمود سه چيز ماية هلاكت است. بخلى كه اطاعت شود، و هواى نفسى كه پيروى گردد، و خود را بديدة تحسين نگريستن و خوب پنداشتن.

امّا حسد، حسد شعبه‌اى از بخل است زيرا بخيل كسى است كه از انفاق آنچه كه در اختيار دارد بديگران بخل مي‌ورزد، پس كسيكه به نعمت‌هاى الهى كه در خزانة قدرت او است بخل مي‌ورزد در حاليكه هيچ باو مربوط نمي‌شود، بخل چنين كسى بمراتب بيش از آن اوّلى است.

و حسود كسى است كه از اين كه خدا از خزائن قدرتش نعمتى به بنده‌اى از بندگانش ارزانى دارد و مال يا علمى به او عنايت كند، و يا دلهاى مردمان را نسبت به او مهربان سازد، و يا بهره‌اى ديگر نصيب او فرمايد در رنج و عذاب است، و به همين قانع است كه آن نعمت از او سلب شود هر چند كه بهره‌اى هم باين نرسد، و اين منتهاى خباثت و پليدى است و لذا رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرمود:

اَلْحَسْدُ يَأْكُلُ الْحَسَناتِ كَما تَأْكُلَ النَّارَ الْحَطَبَ.

حسد كارهاى نيك آدمى را از بين مي‌برد همانگونه كه آتش هيزم را مي‌بلعد.

و حسود پيوسته در رنج و عذاب است آنهم عذابى كه مورد ترحم قرار نمي‌گيرد، زيرا پيوسته خلق بسيارى از اقران و همرديفان و آشنايان او در دنيا زندگى مي‌كنند و از اين ميان افرادى به علم يا مال و مقامى اختصاص مى يابند، و او مى بايست كه تا دم مرگ در آتش حسد بسوزد، و پس از مرگ هم عذاب آخرت شديدتر و دردناك‌تر است. و مي‌توان گفت كه بنده به حقيقتِ ايمان دست نمي‌يابد مادامى كه براى ساير مؤمنان، آنچه را كه براى خود مي‌خواهد نخواهد، بلكه سزاوار است كه با ساير مسلمانان در سختى و گشايش شريك باشد، و مسلمانان مثل يك بنا هستند كه بعضى از آن بعضى ديگر را نگه مي‌دارد، يا مثل پيكر واحدى هستند كه اگر عضوى از آن بدرد آيد ساير اعضاء بدن احساس درد مي‌كند، اگر ديدى كه اين چنين نيستى پس بدان كه اگر براى دفع اين خصلت زشت كه ماية هلاكت تو هست همّت گمارى، و براى خلاصى از اين صفت زشت، به دفع آن مشغول باشى مهمتر از اين است كه به تحصيل دانشى كه به ندرت بكارت مي‌آيد، و علمى كه چندان مورد نيازت نيست مشغول باشى.