حبط وتباهى اعمال در روايات - تفسیر نور سوره حجرات نسخه متنی

حبط وتباهى اعمال در روايات

* اكنون به سراغ روايات مىرويم تا ببينيم چه كار و عملى سبب تباهى كارهاى خوب انسان مىشود. در اينجا نيز مسائل اعتقادى، عبادى، خانوادگى، اجتماعى، سياسى و روانى، سبب نابودى اعمال معرفى شده است كه ما به هر يك اشاره مىكنيم ؛

1 اعتقادى:

كينه و دشمنى با امامان معصوم عليهم السلام و اهل بيت پيامبر.(54)

2 عبادى:

كسى كه نماز خود را بدون عذر ترك كند.(55) از امام پرسيدند: چرا ترك نماز را از گناهان كبيره نشمردى، ولى خوردن مال يتيم را از گناهان كبيره بشمار آورديد؟

حضرت فرمودند: كفر از گناهان كبيره است و ترك نماز كفر عملى است.(56)

3 خانوادگى:

امام صادق عليه السلام فرمودند: اگر همسرى به همسرش بگويد: من از تو خيرى نديدم و از تو ناراضى هستم! اعمالش تباه مىشود.(57)

4 اجتماعى:

رسول خدا صلّى الله عليه وآله فرمودند: كسى كه مرده اى را با حفظ امانت غسل دهد، به عدد هر موئى از ميّت خداوند پاداش آزاد كردن يك برده به او عطا مىكند و صد درجه به او مرحمت مىفرمايد. پرسيدند: حفظ امانت در شستن مرده چيست حضرت فرمودند: عورت وزشتى هاى او را پنهان بدارد وگرنه اجرش تباه و آبرويش در دنيا و آخرت ريخته مىشود.(58) (آرى، اين بود حفظ آبروى مرده تا چه رسد به حفظ آبروى زنده!)

5 سياسى:

امام باقر عليه السلام درباره آيه (و مَن يَكفُر بالايمان فقد حَبطَ عَمَلُه)(59) يعنى هر كس به ايمان خود پشت كند (و مرتد شود)، عملش تباه است فرمودند: ايمان در بطن قرآن على بن ابى طالب عليهما السلام است وكسى كه به ولايت او كفر ورزد، عملش تباه است.(60) (آرى، رهبرى معصوم و پيروى از او، از اركان مسائل سياسى اسلام است)

6 روانى:

امام صادق عليه السلام فرمودند: هر كس بر اساس شك و خيال خود (بدون داشتن علم يا حجّت شرعى)، به پا خيزد و عملى انجام دهد، عملش تباه است.(61)

* اكنون كه اثر منفى بعضى اعمال را بيان كرديم، به سراغ اثر مثبت بعضى اعمال ديگر مىرويم كه انسان چگونه مىتواند با اعمال خود كارهاى بد را بپوشاند و يا به كارهاى خوب تبديل نمايد؛

در قرآن، ايمان، كار نيك، تقوى، كمك مخفيانه به فقرا، توبه، دورى از گناهان كبيره، نماز، زكات، قرض الحسنه، هجرت و جهاد، سبب عفو و بخشش گناهان و از بين رفتن لغزشها معرّفى شده است.(62)

قرآن مىفرمايد: در دو طرف روز نماز به پادار، زيرا خوبى ها، بدى ها را از بين مىبرد. (و اَقِم الصلوة... انّ الحسنات يُذهِبنَ السئيات)(63)

* به خوبى روشن است كه بى ادبى به پيامبر صلّى الله عليه وآله به خاطر مقام والاى آن حضرت، سبب حبط اعمال مىشود، ولى قرآن به ما سفارش كرده كه نسبت به همه مردم آرام سخن بگوييم. چنانكه لقمان عليه السلام به فرزندش مىگويد: (واغضُض من صَوتك) صداى خود را فرو گير و سپس صداهاى غير معروف را به صداى الاغ تشبيه كرده است.(انّ اَنكَر الاصوات لَصوتُ الحَمير)(64) مسئله صداى بلند (آلودگى صوتى)، امروزه (به اصطلاح عصر تمدّن) يكى از مشكلات جامعه بشرى است.

گاهى به اسم عروسى، گاهى به اسم عزا، گاهى در مسجد، گاهى در زمين ورزش، و گاهى در قالب خريد و فروش اجناس، آرامش را از مردم سلب مىكنيم.

در حالى كه تنها در چند جا اسلام حقّ فرياد زدن به ما مىدهد، مثلا: هنگام اذان آن هم با صوت خوب و بدون مقدّمات، يا زائران خانه خدا در بيابان هاى مكّه، همين كه ديگر قافله ها و كاروان ها را مىبينند، سفارش شده كه با صداى بلند عبارتِ «لَبّيك الّلهمّ لَبّيك» را تكرار كنند.

به هر حال جز در موارد نادر و استثنائى، ما حقّ بلند حرف زدن را نداريم، تا چه رسد به اين كه اين فرياد جنبه تهديدى نيز داشته باشد كه در اين صورت علاوه بر مسئله بى ادبى، ترساندن مؤمن هم خود كيفر ويژه اى دارد.