اخوّت و برادرى - تفسیر نور سوره حجرات نسخه متنی

اخوّت و برادرى

* يكى از امتيازات اسلام آن است كه اصلاحات را از ريشه شروع مىكند. مثلا مىفرمايد: (اِنّ العِزّة لِلّه جَميعاً)(147) تمام عزّت براى خداست، بعد موعظه مىكند كه چرا به خاطر كسب عزّت به سراغ اين و آن مىرويد. يا مىفرمايد: (انّ القوّة لِلّه جَميعاً)(148) تمام قدرت ها از اوست، بعد نتيجه مىگيرد كه چرا هر ساعتى دور يك نفر هستيم!

در اين آيه نيز مىفرمايد: همه مؤمنين با يكديگر برادرند، بعد مىفرمايد: اكنون كه همه برادر هستيد، قهر و جدال چرا؟ پس همه با هم دوست باشيد.

بنابراين براى اصلاح فرد و جامعه بايد مبناى فكرى و اعتقادى را اصلاح كرد، بعد رفتار انسان را.

* طرح برادرى واُخوّت وبكارگيرى اين واژه، از ابتكارات اسلام است. در صدر اسلام پيامبر صلّى الله عليه وآله به همراه هفتصد و چهل نفر در منطقه «نخيله» حضور داشتند كه جبرئيل نازل شد و فرمود: خداوند ميان فرشتگان عقد برادرى بسته است، حضرت نيز ميان اصحابش عقد اُخوّت بست و هر كس با ديگرى كه همفكرش بود برادر مىشد. مثلاً:

ابوبكر با عمر عثمان با عبدالرحمن سلمان با ابوذر طلحه با زبير مصعب با ابوايّوب انصارى حمزه با زيدبن حارثه ابودرداء با بلال جعفر طيّار با معاذبن جبل مقداد با عمّار عايشه با حفصه ام السلمه با صفيّه و شخص پيامبر صلّى الله عليه وآله با حضرت على عليه السلام برادر شدند.(149)

در جنگ اُحد پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله دستور داد دو نفر از شهدا (عبداللّه بن عمر و عمربن جموح) را كه ميانشان برادرى برقرار شده بود، در يك قبر دفن كنند.(150)

* برادرى نسبى در روزى گسسته خواهد شد، (فلا اَنساب بينهم)(151) ولى برادرى دينى حتّى روز قيامت پايدار است. (اِخواناً على سُرُرٍ متقابِلين)(152)

* اُخوّت در ميان زنان مؤمنه نيز هست، چنانكه در جاى ديگر تعبير اخوّت در مورد زنان نيز بكار رفته است. (وان كانوا اِخوَة رجالاً و نساءً)(153)

* برادرى بايد تنها براى خدا باشد، اگر كسى با ديگرى بخاطر دنيا برادر شود، از آنچه در نظر دارد محروم مىشود واين گونه برادران در قيامت به صورت دشمن در مىآيند.(154) قرآن مىفرمايد: درقيامت دوستان با هم دشمنند جز متّقين. (الاَخلاّءُ يَومئذ بَعضهم لِبَعض عَدوُّ الاّ المتّقين)(155)

* آنچه مهم تر از گرفتن برادر است، حفظ برادرى است و در روايات از كسانى كه برادران دينى خود را رها مىكنند به شدّت انتقاد شده است تا آنجا كه سفارش شده است كه اگر برادران از تو فاصله گرفتند، تو با آنان رفت و آمد داشته باش. «صِلْ مَن قَطعك»(156)

* در روايات مىخوانيم: از ميان برادران دينى به كسانى كه سابقه بيشترى دارند توجّه بيشترى كنيد و اگر از آنان لغزشى مشاهده شد تحمّل كنيد. واگر بخواهيد در انتخاب برادر به دنبال افراد بى عيب باشيد، بدون برادر مىمانيد.(157)

* در روايات براى كسانى كه مشكل برادران دينى خود را حل نمايند، پاداش هاى بزرگى در نظر گرفته شده تا آنجا كه مىخوانيم: اگر شخصى مشكلى را از برادرى برطرف كند، خداوند صد هزار حاجت او را در قيامت حل مىكند.(158)

* امام صادق عليه السلام فرمود: مؤمن برادر مؤمن است، مانند يك جسد كه اگر بخشى از بدن ناراحت شد همه بدن ناراحت است.(159) سعدى اين حديث را به شعر درآورده است: