* براى جبران غيبت هايى كه در گذشته مرتكب آن شده ايم اگر غيبت شونده از دنيا رفته است، بايد توبه كرده و از درگاه خداوند عذرخواهى كنيم كه البتّه خداوند توبه پذير است. امّا در صورتى كه او زنده و در قيد حيات باشد، اگر به او بگوييم كه ما غيبت تو را كرده ايم ناراحت مىشود (به گفته بعضى از مراجع تقليد، نبايد به او گفت، بلكه بايد بين خود و خداوند توبه كنيم و اگر امكان دسترسى به شنوندگان است، به نحوى با ذكر خير و تكريم از آنها تحقير گذشته را جبران كنيم و اگر غيبت شونده ناراحت نمى شود از خود او حلاليّت بخواهيم.* شيخ طوسى در شرح تجريد بر اساس حديثى از پيامبر صلّى الله عليه وآله مىفرمايد: اگر غيبت شونده غيبت را شنيده است، جبران آن به اين است كه نزد او برويم و رسماً عذر خواهى كرده و حلاليّت بخواهيم، امّا اگر نشينده است، بايد هرگاه يادى از غيبت شونده كرديم، براى او استغفار نماييم. «انّ كفّارة الغيبة اءن تستغفر لمَن اغتبتَه كلّما ذكرتَه»(228)
لطفا منتظر باشید ...
