نجاة العباد نسخه متنی

‌صفحه‌ى 259

عامل فقط بايد عقلًا و شرعاً مانعى براى انجام عمل نداشته باشد، پس اگر جعاله براى تميز كردن مسجد باشد جنب و حايض نمى‏توانند آن را انجام دهند و اگر انجام دادند مستحق جعل نيستند. و طفل مميز مى‏تواند عامل جعاله باشد، اگر چه ولى اجازه نداده باشد. و هم چنين غير مميز و ديوانه مى‏توانند عامل جعاله باشند، و در صورت انجام كار مستحق جعل مى‏باشند.

مسأله 5 در جعاله تعيين مشخصات عمل لازم نيست، مثلًا اگر بگويد كسى كه حيوان گم شده مرا بياورد ده تومان به او مى‏دهم و معلوم نكند كه چه حيوانى و محل آن كجا است جعاله صحيح است، ولى بايد مشخصات جعل را از جهت نوع و جنس و صفت معين نمايد، بلكه كيل يا وزن و يا مقدار آن را تعيين كند.

مسأله 6 در مواردى كه جعاله به علت عدم تعيين عوض باطل است، مثل اين كه بگويد هر كسى كودك مرا پيدا كند مبلغى به او مى‏دهم، و معلوم نكند چه مبلغى مى‏دهد، چنانچه كسى آن عمل را انجام داد بايد اجرة المثل او را بدهد.

مسأله 7 اگر در جعاله شخص معينى را براى عملى تعيين كند و ديگرى آن كار را انجام دهد مستحق عوض و جعل نيست، ولى اگر شخصى را تعيين نكند هر كسى كه كار را انجام داد مستحق عوض و جعل مى‏باشد.

مسأله 8 اگر كسى پيش از قرار داد جعاله كار را انجام داده باشد، يا بعد از قرارداد به قصد اين كه پول نگيرد انجام دهد، حقى به جعل و مزد ندارد.

مسأله 9 در جعاله لازم نيست عامل بر قرارداد جاعل مطلع باشد، فقط معتبر است كه كار را به قصد مجانى انجام ندهد، پس اگر كسى از روى خطا و يا غفلت و يا بدون تميز مانند طفل غير مميز و ديوانه كار را انجام بدهد، مستحق جعل است.