نجاة العباد نسخه متنی

‌صفحه‌ى 278

كند و يا به طور مجانى اجازه بدهد و يا زارع را وادار كند كه زراعت را بچيند، و اگر از چيدن زراعت ضررى به زارع مى‏رسد لازم نيست عوض آن را به او بدهد و زارع نمى‏تواند و لو با دادن اجرت مالك را مجبور كند كه زراعت بيش از مدت مزارعه در زمين بماند.

مسأله 4 اگر به واسطه پيش آمدى زراعت در زمين ممكن نشود، مثل اين كه ريزش برف فوق العاده مانع زراعت شود مزارعه بهم مى‏خورد، ولى اگر زارع بدون عذرى در زمين زراعت نكند، اگر زمين در اختيار زارع بوده، بايد اجرة المثل زمين را بدهد.

مسأله 5 مزارعه عقد لازم است و با فسخ يك طرف بهم نمى‏خورد مگر در صورتى كه شرط كنند كه وى داراى خيار فسخ باشد، ولى با اقاله طرفين، مزارعه را مى‏توان بهم زد، و هم چنين اگر زمينى قهراً از قابليت استفاده خارج شود، مثل اين كه آب آن قطع گردد و يا آب آن را چنان فرا گيرد كه نتوان زراعت نمود و نتوان علاج نمود، مزارعه باطل مى‏شود.

مسأله 6 اگر بعد از قرارداد مزارعه مالك يا زارع بميرد، مزارعه باطل نمى‏شود و وارث به جاى آنان است، ولى اگر زارع بميرد و شرط كرده باشند كه خود زارع زراعت را انجام دهد مزارعه باطل مى‏شود.

مسأله 7 اگر بعد از زراعت بفهمند كه مزارعه باطل بود، چنانچه بذر از مال صاحب زمين بود زراعت مال او است، و اگر بطلان مزارعه از اين جهت بود كه همه محصول را براى صاحب زمين قرار داده‏اند دادن اجرت كار زارع و يا مخارج ديگرى را كه كرده بر صاحب زمين واجب نيست، و اگر بطلان مزارعه از جهت ديگر بوده بايد اجرت كار زارع و مخارج ديگرى را كه كرده به او بدهد. و چنانچه بذر مال زارع بود زراعت نيز مال او است و در اين صورت اگر بطلان مزارعه از اين جهت بود كه همه حاصل را براى زارع قرار داده‏اند دادن اجرة المثل زمين بر زارع واجب نيست، و اگر بطلان مزارعه از جهت ديگر بود