نجاة العباد نسخه متنی

‌صفحه‌ى 281

چيدن احتياج به كار ديگرى نداشته باشد قرار بگذارند، صحت مساقات اشكال دارد. و اگر ميوه ظاهر شود ولى كارى مانند آبيارى و امثال آن، كه براى زياد شدن و رسيدن ميوه لازم است باقى مانده باشد، معامله صحيح است.

مسأله 7 معامله مساقات در درختهايى كه ميوه نمى‏دهند مثل بيد و چنار صحيح نيست و در درختهايى كه از برگ و يا گل آنها استفاده مى‏كنند مثل درخت بيدمشك و حنا صحيح است.

مسأله 7 درختى كه از آب باران و يا رطوبت زمين استفاده مى‏كند و به آبيارى احتياج ندارد اگر به كارهاى ديگرى كه در زياد شدن ميوه مؤثر است مانند بيل زدن و كود دادن محتاج باشد، مساقات در آن صحيح است.

مسأله 8 دو نفرى كه مساقات كرده‏اند با رضايت يكديگر مى‏توانند معامله را اقاله كرده بهم بزنند، و نيز اگر در ضمن عقد مساقات شرط كنند كه هر دو يا يكى از آنان حق بهم زدن معامله را داشته باشد، مطابق قرارى كه گذاشته است مى‏توان معامله را بهم زد، و نيز اگر در معامله شرطى كنند و عمل نشود كسى كه به نفع او شرط شده مى‏تواند معامله را بهم بزند.

مسأله 9 اگر مالك بميرد معامله مساقات باطل نمى‏شود و ورثه‏اش به جاى او هستند.

مسأله 10 اگر كسى كه تربيت و آبيارى درختها به او واگذار شده بميرد چنانچه در عقد مساقات شرط نكرده باشند كه خودش آنها را تربيت كند ورثه‏اش به جاى او هستند و اگر شرط كرده باشند كه خودش كار را انجام دهد به مردن وى معامله مساقات باطل مى‏شود.

مسأله 11 اگر شرط كنند كه تمام حاصل براى مالك باشد مساقات باطل است و ميوه مال مالك مى‏باشد و كسى كه كار مى‏كند نمى‏تواند مطالبه اجرت نمايد، ولى اگر باطل بودن مساقات به جهت ديگر باشد، مالك بايد اجرة المثل آبيارى و كارهاى ديگر را به كسى كه درختها را تربيت كرده بدهد.