نجاة العباد نسخه متنی

‌صفحه‌ى 347

صدقه بدهند به فقراء و يا اجاره كنند و وجه اجاره را صدقه بدهند.

مسأله 4 اگر معلوم شود كه مالك در مسأله سابق از ملك اعراض كرده و دست كشيده مى‏توانند آن را آباد كنند بى‏اذن حاكم و با آباد كردن مالك مى‏شوند.

مسأله 5 اگر ملكى كه خراب شده است از مالك معلومى باشد كه اعراض از آن كرده است مى‏شود آن را آباد كرد و آباد كننده مالك آن مى‏شود، و اگر اعراض نكرده در هيچ صورت نمى‏توان بى‏اذن صاحبش تصرف در آن كرد يا آباد كرد آن را، حتى در صورتى كه موات اصلى بوده و صاحبش آن را به آباد كردن، مالك شده و اكنون بى‏عذر آن را معطل كرده و خراب گذاشته است، بلى در بعض موارد حاكم شرع مى‏تواند صاحبش را الزام كند كه آن را يا بفروشد يا آباد كند.

مسأله 6 جاهايى كه موات اصلى است، اگر حريم ملك ديگرى باشد كه معمور و آباد است كسى نمى‏تواند آن را آباد كند و تصرف نمايد و با آباد كردن هم مالك نمى‏شود. و حريمهايى كه از براى املاك است مختلف هستند به حسب اختلاف املاك و احتياجات عادى به مرافق و غير آن به حسب عرف و عادت.

مسأله 7 از براى چاه آب و چشمه و قنات يعنى چاههايى از قنات كه آبده هستند و از آنها آب جوش مى‏زند يا ترشح مى‏كند چه مادر چاه باشد يا غير آن، يك حريم ديگرى است به معناى ديگر و آن مقدارى است كه كسى نمى‏تواند از محل چاه و چشمه و قنات تا آن مقدار، چاهى يا قناتى احداث كند بدون اذن مالك آنها.

مسأله 8 اگر كسى در زمين موات چاهى براى سيراب كردن حيوانات بكند، حريم آن چاه چهل ذراع است و ذراع از آرنج دست تا سر انگشت است و