و اذا جعلنا البيت مثابه للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهيم مصلى و عهدنا الى ابراهيم و اسمعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين و الركع السجود .(45)
ترجمه
و به ياد آر زمانى كه كعبه را مقام امن و مرجع امر دين مردم قرار داديم ،و امر شد كه مقام ابراهيم را جايگاه نماز و عبادت قرار دهيد و از ابراهيم و اسماعيل پيمان گرفتيم كه حرم خدا را پاكيزه براى اينكه اهل ايمان به طواف و اعتكاف و ركوع و سجود آيند.
تفسير آيه
عظمت خانه خدا
اين آيه شريفه به بيان عظمت خانه كعبه كه به دست ابراهيم ساخته و آماده شد پرداخته مى فرمايد:به خاطر بياوريد هنگامى را كه خانه كعبه را (( مثابه )) (46) مردم قرار داديم و مركز امن و امان (واذا جعلنا البيت مثابة للناس و امنا) (( متابه )) در اصل از ماده (( ثوب )) به معنى بازگشت چيزى به حالت نخستين است ،و از آنجا كه خانه كعبه مركزى بوده است براى موحدان كه همه سال به سوى آن رو مى آورند،نه تنها از نظر جسمانى كه از نظر روحانى نيز بازگشت به توحيد و فطرت نخستين مى كردند، از اين رو به عنوان مثابه معرفى شده ،و از آنجا خانه انسان كه مركز بازگشت هميشگى او مى باشد محل آرامش و آسايش است ،در كلمه (( امنا )) كه پشت سر آن ذكر شده تاكيد مى شود،مخصوصا كلمه (( للناس )) نشان مى دهد كه اين مركز امن و امان ، پناهگاهى است عمومى براى همه جهانيان و انسانها و توده هاى مردم . واين در حقيقت اجابت يكى از در خواستهائى است كه ابراهيم از خداوند كرد كه بعدا به آن اشاره مى شود سپس اضافه مى كند (( از مقام ابراهيمى نماز گاهى براى خود انتخاب كنيد )) (و اتخذوا من مقام ابراهيم مصلى ) در اينكه منظور از مقام ابراهيم چيست ؟ در ميان مفسران گفتگو است ،بعضى گفته اند:تمام (( حج )) مقام ابراهيم است ،بعضى به معنى (( عرفه )) و (( معشر الحرام )) و (( جمرات سه گانه )) گرفته اند،و بعضى گفته اند (( تمام حرم مكه )) مقام محسوب مى شودولى ظاهر آيه همانگونه كه در روايات اسلامى وارد شده بسيارى از مفسران گفته اند اشاره به همان مقام معروف ابراهيم است كه محلى است در نزديكى خانه كعبه ، و حجاج بعد از انجام طواف به نزديك آن مى روند و نماز بجا مى آروند،بنابراين منظور از (( مصلى )) نيز محل نماز است سپس اشاره به پيمانى كه از ابراهيم و فرزندش اسماعيل درباره طهارت خانه كعبه ، گرفته است مى فرمايد : (( ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه خانه مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگان و سجده كنندگان (نمازگزاران ) پاكيزه داريد )) (وعهدنا الى ابراهيم واسماعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين والركع السجود).منظور از طهارت و پاكيزگى در اينجا چيست ؟:بعضى گفته اند:طهارت از لوث وجود بتهاو بعضى گفته اند:از