گروه دوم : قائلان به طهارت مشركان (اكثريت ) - طهارت و نجاست اهل کتاب و مشرکان در فقه اسلامی نسخه متنی

گروه دوم : قائلان به طهارت مشركان (اكثريت )

اكـثـر قاطع فقيهان اهل سنت قائل به طهارت مشركان اند.

اين فتوا آن قدر در ميان فقيهان همه مـذاهب اهل سنت شهرت دارد كه حتى برخى نويسندگان فقه مقارن مذاهب خمسه , مانند آقاى
مـحـمـد جـواد مغنيه در ((الفقه على المذاهب الخمسة ))((828))
و نيز نويسندگان فقه مقارن
مـذاهـب اربعه اهل سنت , مانند((جزرى ))در ((الفقه على المذاهب الاربعه ))((829))
و ابن جزى
مالكى (متوفاى 741)در ((القوانين الفقهيه ))((830))
و دكتر وهبة الزحيلى در ((الفقه الاسلامى
و ادلـتـه ))((831))
و احـمد شاشى قفال در ((حلية العلماء فى معرفة مذاهب الفقهاء)) ((832))
و
مـحـشـى ((مـحـلـى ابـن حـزم ))((833))
كـه سعى آن ها نقل آرا و نظريات فقهاى همه مذاهب
بوده است , ساير نجاسات را ـ اعم از آن چه همه مذاهب برآن اتفاق نظر داشته و آن چه در آن اختلاف
نـظـر دارنـد ـ2 نـام برده , اما اصلا سخنى از ((كافر يا مشرك )) به ميان نياورده اند.

گويا طهارت
مـشـرك و كـافـر مورد اتفاق نظر فقهاى همه مذاهب اسلامى بوده است .

اما فقيهان اهل سنت كه
نگارنده فتواى صريح آنان را به طهارت مشركان در كتب اصلى و فتوايى آنان ديده است , عبارت اند
از:

1 - امام شرف الدين نووى مؤلف ((المنهاج )), اصلى ترين متن فقهى مذهب شافعى .

((834))

2 - خطيب شربينى شافعى , مولف ((مغنى المحتاج الى معرفة الفاظ المنهاج )),وى مى نويسد:
انسان با مرگ هم نجس نمى شود, زيرا خداوند انسان را با آيه ((و لقد كرمنا بنى آدم )) تكريم كرده
اسـت و كـرامـت بـا نـجـاسـت سـازگـارى ندارد, چه مسلمان باشد ياغير مسلمان .

اما آيه ((انما
المشركون نجس )) مقصود نجاست اعتقادى و لزوم اجتناب از آنان هم چون اجتناب از نجس است ,
نه نجاست بدن آن ها.

((835))

3 - مـحـمـد زهـرى غـراوى شـافعى , مؤلف ((السراج على متن المنهاج )), وى دربرشمارى همه
نجاسات نامى از مشرك نمى برد.

((836))

4 - شـمـس الـديـن رحـلـى مـصرى شافعى (متوفاى 1004 ق .

), مؤلف ((نهاية المحتاج فى شرح
المنهاج )) مى نويسد:
انسان گرچه كافر باشد, مورد تكريم الهى درآيه شريفه قرآن قرار گرفته است .

((837))

5 - شيخ سليمان جمل , مؤلف ((حاشية على شرح المنهاج ))((838))
.

6 - شيخ زكريا انصارى , شارح بزرگ ((منهاج نووى )).((839))

7 - ابى بكر احمدبيهقى شافعى (متوفاى 458 ق .

) مؤلف ((معرفة السنن والاثار)).((840))

8 - ابواسحاق ابراهيم فيروزآبادى شيرازى شافعى , مؤلف ((المهذب فى فقه الامام الشافعى )), وى
مى نويسد:
اسـتـفـاده از ظـرف هـاى مـشـركـان ولـباس هاى آنان مكروه است , زيرا آنان پرهيزى ازنجاسات
ندارند.

((841))

9 - محى الدين نووى شافعى , مؤلف ((المجموع فى شرح المهذب )), وى مى نويسد:
اعتقاد به طهارت ظروف و لباس هاى كفار, مذهب ما و عموم پيشينيان است .

((842))

10 - سيد بكرى شافعى , مؤلف ((اعانة الطالبين على حل الفاظ فتح المبين )).((843))

11 - فنانى مليبارى شافعى , مؤلف ((فتح المبين )).((844))

12 - احـمـد شـاشـى قـفال مصرى شافعى , مؤلف ((حلية العلماء فى معرفة مذاهب الفقهاء)). وى
مـوضوع نجاست ظروف و لباس هاى مشركان را به سبب آلودگى آن هابه نجاسات , مورد اختلاف
نـظـر فـقـهـا مـى شـمارد و تصريح مى كند كه بنابراين , مشركان به اتفاق آراى فقها نجاست ذاتى
ندارند.

((845))

13 - ماوردى شافعى , مؤلف ((الحاوى الكبيرفى فقه مذهب الامام الشافعى )) كه شرح بر ((مختصر
مزنى )) است .

((846))

14 - مزنى , مؤلف ((المختصر فى فقه الشافعى )).((847))

15 - ابن حجر عسقلانى شافعى .

((848))

16 - امام غزالى شافعى شربينى , مؤلف ((الوجيز)).((849))

17 - ابـن عـابـديـن شـامـى حنفى , مؤلف كتاب استدلالى ((رد المختار على الدرالمختار)), وى
مى نويسد:
نـيـم خـورده انـسـان گـر چـه جنب يا كافرباشد, پاك است و مقصود از نجاست مشركان نجاست
اعتقادى آن هاست .

((850))

18 - نـظـام و عـلـمـاى حنفى هندوستان در كتاب ((الفتاوى الهنديه )) كه مفتيان هندوستان به
دستور پادشاه وقت آن را تاءليف كرده بودند.

((851))

19 - قاضى خان حنفى , مؤلف ((فتاوى قاضى خان )) كه در حاشيه ((الفتاوى الهنديه )) چاپ شده
است .

وى در بحث ((سؤر ونجاسات )) نامى از مشرك نمى برد.

((852))

20 - سرخسى حنفى در ((المبسوط)) مى نويسد:
((نـيـم خـورده انسان پاك است , زيرا بدن انسان پاك است , حتى بدن مشرك نيز نزدما پاك است ,
گرچه برخى از ظاهريون آن را كراهت دارند.

((853))

21 - ابوبكر علاءالدين كاسانى حنفى در ((بدائع الصنائع )) آورده است :
نيم خورده هر انسانى در هرحال به اتفاق آراى فقها پاك است , چه مسلمان باشديا مشرك .

((854))

22 - دامـاد افـنـدى حنفى در ((مجمع الانهر و ملتقى الابحر)), او پس از برشمارى همه نجاسات
نامى از مشرك نمى برد.

((855))

23 - ابن النجم حنفى , مؤلف ((البحر الرائق فى شرح كنزالدقائق )).((856))

24 - علامه عينى حنفى در ((عمدة القارى فى شرح صحيح البخارى )),او مى نويسد:
انسان زنده نجس العين نيست .

((857))

25 - امـام مـالـك بـن انس , در كتاب ((المدونة الكبرى )) سؤرهاى نجس , مثل نيم خورده سگ را
برشمرده , اما سخنى از نجاست نيم خورده كافر يا مشرك نياورده است .

((858))

26 - مـحـمـدبـن احـمـدبن جزى مالكى (متوفى 741 .

ق ) در ((القوانين الفقهيه ))هشت نوع از
نجاسات مورد اتفاق و 18 نوع نجس مورد اختلاف فقها رابرمى شمرد, اما اصلا سخنى از مشرك به
ميان نمى آورد.

((859))

27 - ابـوالـبـركات احمدبن محمدبن احمد دردير مالكى (متوفاى 767 ه ريال .

ق )دركتاب ((الشرح
الصغير على اقرب المسالك الى مذهب الامام مالك )) مى نويسد:
هر جاندار و موجود زنده اى حتى سگ و خوك پاك است .

((860))

28 - مـوفق الدين ابن قادم حنبلى (متوفى 620 ه ريال .

ق ) در ((المغنى فى شرح المختصر للخرقى ))
مى نويسد:
نـظـريه جميع علماى مذهب حنبلى آن است كه انسان چه زنده و چه مرده پاك است , اما احتمال
داده شده است كه انسان كافر وقتى بميرد, نجس مى شود.

((861))

29 - ابوالحسن خرقى حنبلى در ((المختصر)).((862))

30 - شمس الدين ابن قدامه مقدسى حنبلى در ((الشرح الكبير على المقنع ))مى نويسد:
طـهـارت مـشـركان و بت پرستان مورد اختلاف نظر فقيهان است , زيرا آن ها به نجاست و شراب و
ميته و امثال آن آلوده هستند.

((863))

31 - سـيـد سـابـق از نـويـسـنـدگـان فـقه معاصر, در جلد اول از كتاب ((فقه السنه )) باعنوان
((عبادات )), پس از برشمارى نجاست و بحث از آن ها, نامى از مشرك نمى برد.

((864))

32 - دكـتر وهبة الزحيلى , فقيه معاصر سورى و نويسنده فقه مقارن در كتاب ((الفقه الاسلامى و
ادلته )) مى نويسد:
هـمـه فـقهاى اسلام بر طهارت مرده انسان حتى كافر اتفاق نظر دارند, فقط حنفيه ,مرده كافر را
نجس مى شمرند.

((865))