بررسی نظریه های نجات و مبانی مهدویت جلد 1

اما باز از يك سلسله قانون داخلى خود هم پيروى مى كند كه تخلف از آن امكان ندارد.

كتاب ويكو به نام «اصول علم جديد» بنيان فلسفه ى تاريخ جديد محسوب مى گردد. طبق ديدگاه وى هر قومى در مدارج سير خويش مى بايست از سه مرحله ى پياپى بگذرد:

ربانى، قهرمانى و انسانى اين سه مرحله به ترتيب با مراحل سه گانه ى زندگى انسان: كودكى، جوانى و كهولت مطابقت دارد.(1) نزد «ولتر» كه تاريخ را وراى سرگذشت فرمان روايان و احوال اقوام و طوايف تمام عالم مى ديد، ديگر نه قوم گزيده وجود داشت نه قوم برتر. تمام اقوام عالم از كلدانى و چينى، تا يونانى و يهود اجزاء يك «كل» واحد به شمار مى آمدند كه انسانيت بود و معنى و هدف تاريخ هم عبارت از پيشرفت و ترقى انسانيت بود.

بدين گونه نزد ولتر تاريخ عبارت بود از سير انسان از ظلمت خرافات و اوهام به روشنايى روزافزون خرد. امّا اين ترقى انسانيت آهسته و تدريجى است و ولتر مانع عمده ى آن را جنگ و تعصب مى داند. وقتى ميليون ها نفر از مردم جهان را فرمان روايان و روحانيان، قربانى جاه طلبى هاى خويش كرده اند علاج اين بدبختى ها به اعتقاد وى رهايى خلق از بلاى تعصب و تسليم خواهد بود.

در باب نقش شخصيت در تاريخ، مبالغه ى «تامس كارلايل» فيلسوف و مورخ انگليسى منتهى به انديشه ى قهرمان، قهرمان پرستى و قهرمانى در تاريخ شد. «كارلايل» كه شيفته ى رمانتيك آلمان بود، چون فلسفه ى فيخته را كه به موجب آن جهان مخلوق «من» است در مورد تاريخ انسانى به كار بست و از آن اين نتيجه را بدست آورد كه تاريخ فقط عبارت از احوال قهرمانان است.

1- زرين كوب، عبدالحسين، تاريخ در ترازو، اميركبير، تهران، 1375 ش ، ص 93 .