نتيجه گيرى - بررسی نظریه های نجات و مبانی مهدویت جلد 1

مى خواهند و در عصر ولايت به قصد زنده ماندن. از اين رو، هر نوع داد و ستدى كه در دوره ى اوّل رخ مى دهد به قصد گذراندن امر معيشت است، در حالى كه در دوره ى دوم به منظور اتيان امر و حكمت خدا است.

سيد در اين خصوص مى نويسد: «و خلاصه آن است كه صاحب مقام نبوّت آن است كه مردم را از ظاهر و به وسيله ى شريعت، به باطن و حقيقت مى رساند و صاحب مقام ولايت آن است كه مردم را بواسطه باطن به ظاهر مشغول مى نمايد و از اين جاست كه احكام نبوّت را به اسم شريعت ـ كه به معناى راهى است كه از آن راه به سوى آب مى روند ـ ناميده اند و احكام ولايت را به اسم حقيقت ناميده اند و برزخ ما بين را طريقت ناميده اند و مراد از اين سه مرتبه همان مراتب علم اليقين، عين اليقين و حقّ اليقين... و همين سه مرتبه است ايضاً، كه آن را علم، عمل و وصول مى گويند و در حديث مشهور نبوى است كه: الشريعةُ اَقْوالى و الطَّريقَةُ احوالى و الحقيقةُ رأس مالى» (1)

نتيجه گيرى

در پرتو ديدگاه هاى كشفى مى توان روايت هايى را كه از معصومين (عليهم السلام)درباره ى چگونگى حكومت حضرت مهدى (عج) و روش زندگانى مردمان در آن عصر نقل شده است، بهتر معنا كرد و چشم انداز جامعه اى را ديد كه نظام ادارى و سياسى آن اسباب تربيت و رشد عقلانى افراد را آن چنان فراهم آورده كه همگى مطيع و منقاد خرد گشته و اخلاق حميده جاى هوى پرستى و صفات رذيله را در نهاد ايشان گرفته و ظلمت درون به نور حكمت و معرفت بدل شده است. پر واضح است كه چنين جامعه اى آرام، امن و مشحون از دادگرى و عدالت است و اينان هستند كه شايستگى استفاده از نعمت آزادى به معناى درست آن را دارند.

زيرا انگيزه ى سبعيّت از ميانشان

1- همان ، ص 88 .