بررسی نظریه های نجات و مبانی مهدویت جلد 1

در سال 1934 ميلادى شروع شد و تكميل آن 20 سال طول كشيد. او بيست و يك تمدن گذشته و حال را بررسى نمود. وى هر چند كه در مجلدات اوليه ى كتاب خود به بررسى تطبيقى پيدايش، رشد و انحطاط تمدن ها مى پردازد، ليكن در مجلدات آخر نقشى براى خود تعيين مى كند كه به نقش مبشر آينده شباهت دارد و در واقع سرگرم تعمق درباره ى معنى تاريخ به شيوه فيلسوفان قبلى است. او مانند فيلسوفان مورد نظر اين سؤال را مطرح مى كند كه آيا تاريخ به طور كلى داراى مفهوم است يا نه؟ توين بى معتقد است علت وجودى بسيارى از مصايبى را كه در گذشته بر سر ملل متمدن آمده كشف كرده است. ظاهراً هدف آن فاجعه ها اين بوده است كه راه براى آمدن تركيبى از مذاهب والاتر هموار شود. توين بى سپس اضافه مى كند، اگر شيوه ى برخورد ما با امور بشر قانون مند باشد بايد بپذيريم كه چيزى منظم و پايدار در تاريخ هست. او مى نويسد: «... من در مطالعه تاريخ سعى دارم به فراسوى پديده هاى انسانى رخنه كنم و آنچه را در وراى آنها پنهان است ببينم، در تلاش براى ناميدن آنچه به گمان من در وراى پديده ها نهان است، واژه خدا را به كار مى برم، چون اصطلاح ديگرى نمى يابم... به عبارت ديگر براى من تاريخ راهى به درون و تكاپويى به ادراك جهان هستى است. ما همه حس مى كنيم كه زندگى مرموز است و همه تا حدى در تلاشيم تا فهميدنى را بفهميم». (1) توين بى نيز مثل اشپنگلر از بازگشت ادوار سخن مى گويد و برخلاف او اين اميد را دارد كه شايد از طريق دين بتوان غرب را نجات داد. در نظر توين بى وراى نقش «افراد آفرينش گر» و «اقليت هاى آفرينش گر» آن چه در سير تاريخ اثر عمده دارد مشيت و الهام ربانى است. اما غرب در نزد توين بى نيز مثل اشپنگلر آينده اى يأس آميز دارد كه شايد توسل به معنويت و ديانت موجب نجات آن شود.

1- توين بى، آرنولد، مورّخ و تاريخ، (ترجمه ى حسن كامشاد)، خوارزمى، تهران، 1370 ش، ص ص 44، 45 و 65.